پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در طول زندگانی ائمه شیعه (علیهم السلام) غالیان تلاش می‌کردند که هر نوع فعل و گفتاری را به ایشان نسبت دهند و از طرف دیگر ائمه (علیهم السلام) هم تمام تلاش خود را در راه نابودی تفکر غلات می‌کردند، تا افکار و عقاید باطل غلات، به شیعیان سرایت نکند. این سعی و تلاش آن‌ها آثار خود را به خوبی نمایان کرد و غالیانی که جامعه اسلامی را جولان‌گاه تاخت و تاز و رواج عقاید باطل خود قرار داده بودند، از بین رفتند، ولی تفکرات و آثار سوء غلات به صورت غیرمستقیم در تاریخ افکار و علوم شیعی و جامعه اسلامی ماندگار شد و این ماندگاری باعث گردید که چهره‌ی پاک حضرات معصومین (علیهم السلام) غبارآلود نشان داده شود و بعضاً ناخواسته بین مردم و ائمه (علیهم السلام) کدورتی صورت می‌گرفت که مسبب آن، همین غالیان بودند، و از طرف دیگر با همین کدورت و ناهنجاری از دنیا می‌رفتند، بدون این‌که بفهمند ائمه (علیهم السلام) از اعمال و عقاید غلات به شدت بیزار بودند و آنان را از خود و شیعیان خود طرد می‌کردند.

لذا برای روشن‌تر شدن بحث به یک مورد از آثار سوء این قضیه بسنده می‌کنیم.
در کتاب بحارالانوار علامه مجلسی (رحمه‌الله علیه) طی حدیث طولانی وارد شده است که: «قال یحیی بن عبدالحمید الحمّانی فی کتابه المولف فی اثبات امامه امیر المومنین قلت لشریک: انّ اقواماً یزعمون انّ جعفر بن محمد ضعیف الحدیث؟ فقال: اخبرک القصّه کان جعفربن محمد رجلاً صالحاً مسلماً ورعاً فاکتنفه قوم جهّال یدخلون علیه و یخرجون من عنده...[1] روزی یحیی بن عبدالحمید حمانی به شریک بن عبدالله نخعی کوفی گفت: چگونه است که برخی از مردم می‌گویند احادیث جعفر بن محمد الصادق (علیهما السلام) ضعیف است؟ شریک در جواب گفت: شخص جعفر بن محمد الصادق، انسان صالح و مسلمان پرهیزگاری است، ولی برخی از مردم نادان و جاهل اطراف او را گرفته و احادیث ساختگی را که دارای مضامین زشت و باطل است را از قول او نقل می‌کنند تا به این وسیله چهره‌ی پاک آنان را با این احادیث آلوده و محبوبیت آنان را در بین مردم مورد خدشه قرار دهند، و اموال مردم را از چنگ‌شان بیرون بیاورند، لذا از هر گونه منکری به جعفر بن محمد الصادق اباء و امتناع ندارند ...، من از خود مردم عوام برخی از این احادیث ساختگی را شنیده‌ام که به وادی هلاکت افتاده‌اند. مثلاً از قول جعفر بن محمد الصادق از پدرش نقل می‌کنند که: معرفت و شناخت امام از نماز و روزه کفایت می‌کند، و یا شنیده‌ام که می‌گویند: علی (علیه السلام) در ابرها قرار دارد و همراه با باد پرواز می‌کند، او بعد از مرگ سخن می‌گوید، و یا شنیده‌ام که امام، خدای آسمان‌ها و زمین است، و با این افکار و عقاید و احادیث ساختگی برای خداوند شریک قرار داده‌اند. آن‌گاه شریک می‌گوید: به خدا سوگند! جعفر بن محمد الصادق (علیهماالسلام) هیچ‌یک از این سخنان را نگفته است، چرا که او باتقواتر و پرهیزگارتر از آن است که این‌گونه سخنان را بگوید... چرا که او در میان مردم یگانه است.»

پس طبق این حدیث طولانی می‌توان به خوبی اوضاع و احوال ایجاد شده در آن زمان‌ها را بر علیه امام صادق (علیه السلام) و حتی دیگر امامان شیعه در قرن اول و دوم هجری را دید و این‌که مقدار تاثیر غلات و غالیان در آلوده کردن چهره‌ی پاک ائمه (علیهم السلام) را مشاهده کرد که چگونه باعث تخریب حضرات معصومین (علیهم السلام) می‌شدند.

پی‌نوشت:

[1]. بحارالانوار، علامه مجلسی، موسسه الوفاء، بیروت، لبنان، ج25 ص302-303 حدیث67.