پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ آسیب‌های شکلی عزاداری‌ها که می‌تواند به شکل‌های مختلف، شعائر حسینی را تحت تأثیر قرار داده و رفته رفته آن را به انحراف کشانده و اهداف استکباری دشمنان را محقق سازد، زیاد شده که در این مقاله به برخی از این آسیب‌ها اشاره می‌کنیم:

الف) برخورد کاسب‌کارانه با عزاداری
برخورد کاسب‌کارانه که از مصادیق بارز نان از طریق اهل‌بیت (علیهم السّلام) خوردن است در روایات متعدد، مورد نکوهش قرار گرفته شده است. متاسفانه دیده می‌شود که گاهی برخی سخنرانان و یا مدّاحان، با رقم‌های نجومی برای مجالس اهل بیت (علیهم السّلام) نرخ تعیین کرده و با توجه به نرخ رشد تورم، قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کنند، که این رفتار مورد رضایت صاحبان اصلی این مجالس نمی‌باشد؛ امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: «آن‌کس که حدیث را برای منفعت دنیا بخواهد، در آخرت بهره‌ای ندارد و آن‌کس که حدیث را برای خدا و آخرت بخواهد، خداوند خیر دنیا و آخرت را به او عطا خواهد کرد.»[1] هم‌چنین امام باقر (علیه السّلام) به ابونعمان فرمود: «از راه ما ارتزاق نکن، که خداوند بر فقرت خواهد افزود.»[2] خطاب این‌گونه روایات به کسانی است که با مجالس معرفتی اهل بیت (علیهم السّلام) و مدایح و مراثی، هم‌چون کالا برخورد کرده و از این راه کاسبی می‌کنند.

ب) استفاده از موسیقی‌های مبتذل
از آسیب‌های شکلی عزاداری‌ها، استفاده از موسیقی‌های لهوی و حرام در عزاداری‌هاست. در پاره‌ای موارد دیده می‌شود، در عزاداری‌ها به‌جای آن‌که نوحه‌خوانی شود، تنها آهنگ می‌نوازند و زنجیر می‌زنند که این نیز بی‌تردید تحریف عزاداری است و مورد رضای سالار شهیدان نیست.
از مراجع عظام تقلید پرسیده شده: استفاده از آلات موسیقی مانند ارگ در مراسم عزاداری چه‌طور است؟ آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی: استفاده از این دست آلات موسیقی، اشکال دارد و حرام است.[3] مقام معظم رهبری: استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده، برگزار شود.[4] آیت الله العظمی بهجت: استفاده از طبل و سنج به احتیاط واجب استفاده نشود. ولی زنجیر زدن اشکال ندارد.[5]

ج) استفاده از اشعار و سبک‌های انحرافی و سخیف
برخی مداحان، یا خود، ترانه‌های طاغوتی دیروز و یا ترانه‌های لس‌آنجلسی امروز را گوش داده، سپس محتوا و مضمون را تغییر داده و با همان آهنگ و سبک در مجالس عزای سیدالشهداء (علیه السّلام) می‌خوانند و یا برخی از نزدیکان آن‌ها در قالب شاعر برای آنان چنین اقدامی می‌کنند. قطعاً اسلام اجازه نمی‌دهد تا از آهنگ‌های حرام در عزاداری‌ها استفاده شود. برای درک هر چه بهتر موضوع به بخش‌هایی از دو فیلم مستند کوتاهی که در این زمینه تهیه شده و در دو قسمت با نام «مستند شکایت یا شفاعت» تهیه شده و در فضای اینترنت در دسترس عموم قرار گرفته، اشاره می‌کنیم که گزارشی را از باب نمونه از چند مجلس از هیئات معروف کشور تهیه و در معرض قضاوت عموم قرار داده است. در سال‌های گذشته استفاده از سبک‌های جدید در نوحه‌‌خوانی‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است؛ تا آن‌جا که در این افزایش، دشمنان کوردل این نهضت با ایجاد انگیزه‌های کاذب هم‌چون جذب حداکثری جوانان، زمینه‌ساز ترویج آیین غیر اسلامی و ورود آن‌ها در شعائر الهی شده‌اند و علی‌رغم مخالفت‌های مراجع تقلید شیعه در استفاده از سبک‌های مطرب و حرام، متأسفانه برخی مجریان هیئات، ناآگاهانه در ترویج این‌گونه انحرافات کوشیده‌اند.
اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا استفاده از سبک‌هایی که به دلایل مختلف، موجب قداست شکنی از اهل بیت (علیهم السّلام) است، می‌تواند عامل جذب گردد؟ یا بالعکس با ایجاد این ظواهر لذت‌بخش و سبک‌های مهیّج، علاوه بر حاشیه‌نشین ساختن افراد مؤمن و پرهیزگار، موجبات کم‌رنگ شدن جلسات سنّتی و در نهایت، گرایش به لذت‌های کاذب را فراهم می‌آورد؟

پی‌نوشت:

[1]. وسائل الشیعة، شیخ الحر العاملی، مؤسسة آل البیت، قم، ج 27، ص 79.
[2]. الکافی، شیخ کلینی، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ج 2، ص 238.
[3]. پایگاه اطلاع رسانی آیت الله صافی گلپایگانی.
[4]. أجوبة الإستفتاءات، مقام معظم رهبری، سؤال 1441.
[5]. پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت.