در پاسخ اين پرسش بايد گفت: هر نوع حق شفاعت و شفاي بيمار، كه فاعل در انجام آن مستقل باشد (نه اين كه آن حق را از جايي كسب كرده و در انجام آن نياز به قدرت و توانايي موجود برتر داشته باشد) چنين فعلي، فعل الهي است و در خواست يك چنين فعلي از هر كسي، ملازم با اعتقاد به الوهيت و ربوبيت او است و طبعاً عبادت و پرستش او خواهد بود.
ولي اگر شفاعت خواهي از كسي، با اين عقايد همراه نباشد، بلكه او را فاعلي بيانديشد كه در عين بندگي خدا، در فعل و كار خود متكي به قدرت برتر مي باشد و با مشيت و خواست او كار را صورت مي دهد، در اين صورت ملازم با اعتقاد به ربوبيت و الوهيت نبوده و درخواست نيز، درخواست كار خدا، از غير خدا نخواهد بود.
عين اين بيان در مسأله درخواست حاجت، و يا طلب استعانت از غير خدا نيز جاري و حاكم است و درخواست حاجت دو صورت دارد؛ يكي از آن دو، عبادت محسوب مي شود و ديگري ارتباطي به عبادت ندارد.
اين بيان نه تنها حد فاصل ميان عبادت و غير عبادت در خصوص اين اعمال است، بلكه يك ضابطه كلي است كه توحيد و شرك را، در كليه فواعل و مؤثرات، از هم جدا مي سازد.
اعتقاد به تأثير «آنتي بيوتيك» در نابودي ميكرب و قطع تب، مي تواند به يكي از دو صورت باشد؛ اگر آن را در وجود و هستي و يا تأثير فعل مستقل انگاريم و نيازش را در يكي از دو مرحله، به موجود برتر «اللَّه» مقطوع بينديشيم در اين صورت آن را خداي كوچكي تصور كرده ايم كه در اعمال و افعال خود استقلال دارد و اگر در مقابل آن جاهلانه تعظيم كنيم، آن را اللَّه پنداشته و عمل ما عبادت خواهد بود ولي اگر موجودي ممكن بدانيم كه در وجود و هستي و تأثير و فعل، به مقام برتر، و موجود هستي بخش وابسته مي باشد و بدون مشيت حكيمانه، نه هستي پيدا مي كند و نه كاري راصورت مي دهد، در اين صورت عقيده ما عين توحيد بوده (لامُؤّثر في الْوُجود اِلاّهُو) و درخواست حاجت از آن،پيراسته از شرك و عبادت آن خواهد بود.
بنابر اين يادآورديم كه كليه حل نزاع و خلع طرف از سلاح، در بيشتر مسائل كه بر محور «توحيد» و «شرك» دور مي زند، مربوط به تحليل عبادت و آگاهي از معناي «الوهيت» و «ربوبيت» و شناخت افعال الهي از غير آن است.
اتفاقاً اعمال عرب جاهلي، همه و همه توأم با اعتقاد به الوهيت اوثان و ربوبيت اصنام بوده و همه آنها را تام الإختيار در بخشي از كارهاي الهي مي دانستند و تصور مي كردند كه خداوند زمام اين كارها را به آنها سپرده و آنها هستند كه هر كسي را بخواهند شفاعتش مي كنند و هر كسي را بخواهند شفاعت نمي كنند.
اين اجمال بحث است، افرادي كه بخواهند اين بحث را به صورت گسترده مطالعه كنند، به دو كتاب «معالم التوحيد» و «التوحيد والشرك في القرآن» مراجعه كنند.