فصل 10: توحيد در عبادت و پرستش (يا دستاويز وهابيان)

يكتا پرستي اساس دعوت پيامبران آسماني را در تمام ادوار، تشكيل مي دهد؛ يعني همه انسان ها بايد خداي يگانه را بپرستند و از پرستش موجودات ديگر بپرهيزند.
يكتاپرستي و شكستن زنجيرهاي دوگانه پرستي، از اساسي ترين دستورهاي آسماني است كه در سر لوحه برنامه هاي تمام پيامبران قرار گرفته است، تو گويي تمام پيامبران براي يك هدف برگزيده شده اند و آن تثبيت يكتاپرستي و مبارزه با شرك به صورت مطلق و شرك در عبادت - بخصوص - مي باشد.
قرآن مجيد اين حقيقت را به روشني يادآور شده و مي گويد:

1 - «وَلَقَدْ بَعَثْنا في كُلِّ اُمَةٍ رَسُولاً اَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ واجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» [1] .
«در ميان هر امتّي پيامبري برانگيختيم كه خدا را بپرستند و از هر معبودي جز خدا بپرهيزند.»

2 - «وَما اَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ اِلاّ نُوحِيَ اِلَيْهِ أَنَّهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنَا فَاعْبُدُونِ» [2] .«پيش از تو، هيچ پيامبري را نفرستاديم مگر اين كه به او وحي كرديم: جز من معبودي نيست و مرا بپرستيد.»
قرآن مجيد يكتا پرستي را اصل مشترك ميان تمام شرايع آسماني معرفي كرده و مي فرمايد:
«قُلْ يا أَهْلَ الْكتابِ تَعالَوْا اِلي كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَبَيْنَكُمْ، أَلاّ نَعْبُدَ اِلاَّ اللَّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً» [3] .
«بگو اي اهل كتاب بياييد كلمه اي را كه ميان ما و شما يكسان است، بپذيريد و آن اين كه: جز خداي را نپرستيم و براي او شريك و انبازي قرار ندهيم.»
توحيد درعبادت اصل مسلم و استواري است كه در ميان مسلمانان احدي با آن مخالفت نكرده و تمام طوائف درباره آن نظر واحدي دارند. اگر گروه معتزله در توحيد افعالي اختلاف نظر دارند، و يا گروه اشاعره در توحيد صفات با معتزله مخالفند ولي تمام طوايف اسلامي در اين اصل وحدت نظر دارند و هيچ فرد مسلماني نمي تواند اين اصل را منكر شود و اگر اختلافي در ميان باشد، مربوط به مصاديق است؛ يعني گروهي از مسلمانان برخي از افعال را عبادت مي انگارند، در حالي كه طوايف ديگر آن را تكريم و تعظيم مي دانند و به اصطلاح هر چه نزاع هست در صغري است كه آيا اين كار عبادت است يا نه، نه در كبري و آن اين كه عبادت غير خدا شرك و حرام است. اين جا است كه بايد معناي «عبادت» را از نظر لغت و قرآن كاملاً روشن كنيم، آنگاه تكليف موارد و مصاديق مورد گفتگو خود به خود روشن خواهد شد.
روشن تر بگوييم: توحيد در عبادت چيزي نيست كه فقط گروه خاصي آن را به خود نسبت دهد بلكه تمام يكتاپرستان بخصوص مسلمانان در اين مورد نظر واحدي دارند، چيزي كه هست بحث و گفتگو درباره يك رشته اعمال است كه گروهي آنها را عبادت تلقي مي كنند، در حالي كه در نظر ديگران ارتباطي به عبادت ندارد، از اين جهت بايد در اين بخش پيرامون آن بحث و گفتگو كنيم و عبادت را به صورت منطقي تعريف كنيم و حد و مرز آن را روشن سازيم و محكي به دست طرف بدهيم كه در پرتو آن «عبادت» را از غير آن به روشني تميز دهد.
* * *
[1] نحل: 36.
[2] انبياء: 25.
[3] آل عمران: 64.