در گذشته يادآور شديم كه استدلال به اين آيه، در گرو روشن شدن دو مطلب است. مطلب اول كه همان تفسير بيوت بود به گستردگى گذشت، اكنون وقت آن رسيده است به توضيح رفع كه خدا درباره آن رخصت داده است بپردازيم.

درست است كه واژه «رفع» در قرآن در ايجاد «بنا» بكار مى رود چنانكه مى فرمايد:
(أَهُمْ أَشَدُّ خَلقاً أَمِ السَّماء بَناها* رَفَعَ سَمْكَها فَسَوّاها).(1)
«آيا آفرينش ايشان دشوارتر است يا آسمانى كه خدا آن را برپا كردو سقفش را برافراشت و آن را به اندازه اى معين درست كرد»؟

ولى «رفع» در آيه مورد بحث، به معنى انشاء و ايجاد بيت نيست، چون فرض اين است كه بيت، موجود است و قرآن درباره خصوصيات آن سخن مى گويد. بنابراين ، مقصود از «رفع»، رفع معنوى به معنى بزرگداشت و تكريم واحترام گذاردن به آن خواهد بود و بسيارى از مفسران اين معنى را برگزيده اند، هر چند به معنى پيشين نيز اشاره كرده اند.(2)

روشن تر بگوييم: از آنجا كه آيه درباره بيوت موجود سخن مى گويد و آن ها را جايگاه نور خدا و مسكن و مأواى مردان تسبيح گو مى داند، بايد گفت رفع در اينجا به معنى بالا بردن ديوارها و زدن سقف آن نيست، بلكه مراد رفعت مقام و منزلت و بزرگداشت آن ها است. و يكى از مظاهر تعظيم اين است كه اين بيوت از هر نوع آلودگى حفظ شده و به هنگام فرسودگى تعمير گردد. تمام اين ويژگى ها به پاس حضور مردان بزرگى است كه در آن خانه ها به راز و نياز پرداخته و خدا را ياد مى كنند و داد و ستد آنان را از برپاداشتن نماز و پرداخت زكات باز نمى دارد. به پاس وجود اين شخصيتها،خدا اذن داده است كه به اين آثار از ديده تعظيم و تكريم نگريسته شود و از ويرانى و آلودگى صيانت گردد.

همگى مى دانيم كه پيامبر گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم)در خانه خود به خاك سپرده شد، يعنى در آن نقطه اى كه خدا را ياد مى كرد و ستايش مى نمود. خانه وى، به حكم اين آيه، داراى ارج و احترام بوده و هر نوع ايجاد ويرانى و تخريب و ايجاد آلودگى در آن، دور از شأن آن است.

بلكه بخشى از بيوت مدينه، مدفن و آرامگاه شخصيتهاى بزرگى است:

بنابر روايت صحيح (3)، حضرت زهرا(عليها السلام)در خانه خود كه تاكنون نيز موجود است به خاك سپرده شده.

حضرت هادى (عليه السلام)و حضرت عسكرى(عليه السلام)نيز در خانه هايى كه خدا را پرستش مى كردند به خاك سپرده شدند.در اين صورت اين خانه ها به تصريح آيه، داراى منزلت و رفعت هستند و تخريب آنها با مفاد اين آيه ناسازگار است.

در محله بنى هاشم مدينه، تا چندى قبل خانه هاى حسنين (عليهما السلام)و مدرسه امام صادق (عليه السلام)برپا بود، و نگارنده خود به زيارت اين بيوت تشرف يافته بود، ولى متأسفانه به عنوان توسعه مسجد نبوى همه اين آثار نابود گشت، در حالى كه توسعه مسجد النبى (صلى الله عليه وآله وسلم)، با حفظ اين آثار ممكن مى نمود.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 . نازعات/27ـ28.
2. زمخشرى: كشاف: 2/390; قرطبى: جامع الأحكام:12/226; بروسوى: روح البيان:6/158.
3 . كافى: 1/461.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------