الف ـ عبادت؛ خضوع و تذلّل!
در كتابهاي لغت، «عبادت» به معناي «خضوع» و «اظهار تذلل» آمده است [1] چنين معنايي نمي تواند بيانگر معناي دقيق، صحيح و كامل عبادت باشد، زيرا:
1 - اگر «عبادت» با خضوع و تذلل مرادف باشد، در جهان نمي توان براي كسي شناسنامه «توحيدي» صادر كرد و نمي توان فردي را موحّد خواند؛ زيرا: بشَر فطرتاً در برابر كمال مادي و معنويِ انسانهاي بالاتر و برتر، خاضع وخاشع مي گردد؛ مانند شاگرد در برابر آموزگار، فرزند در برابر پدر و مادر، انسان دلداده در مقابل معشوق و محبوب و....
2 - قرآن مجيد به فرزندان دستور مي دهد كه بالهاي ذلت را در برابر پدر و مادر فرود آورند آنجا كه مي فرمايد:
«وَاخْفَضْ لَهُما جُناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيراً» [2] . «بالهاي ذلّت را به نشانه محبّت در برابر آنها فرود آور و بگو: خدايا! بر آنان رحم فرما، آنچنان كه مرا در دوران كوچكي تربيت كرده اند.»
اگر خضوع ذليلانه نشانه عبادت شخص باشد، بايد فرزندان مطيع، مشرك شمرده شوند و فرزندان عاق، موحد قلمداد گردند.
* * *
[1] در قرآن مجيد نيز گاهي به اين معنا آمده است؛ مانند: «وَتِلكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَليَّ أنْ عبَّدْتَ بَنِي اِسْرائِيلَ» (شعراء: 22)؛ «آيا اين هم نعمتي است كه بر من منت مي نهي كه فرزندان اسرائيل را خوار و ذليل كرده اي؟».
[2] اسراء: 24.