بر همه ‏ی اين جنايات، بايد فشارهای اقتصادی را كه متوكل و دربار او بر علويان و اهل‏بيت علیھم السلام وارد میکردند اضافه كرد. برای نمونه متوكل شخصی را كه ناصبی بود، فرماندار مكه و مدينه كرد و او نيز تا آنجا كه میتوانست به آل ‏علی علیه السلام سخت میگرفت، به گونه ‏ای كه زنان علوي برای آنكه بتوانند نماز بگزارند، چون بيش از يك پيراهن نداشتند، به ترتيب نماز میخواندند.
ابوالفرج گويد:
«واستعمل علی المدينة و مكة عمرو بن الفرج الرخجي، فمنع آل أبي‌ طالب من التعرض لمسألة الناس، و منع الناس من البرّ بهم، وكان لايبلغه أن أحدا أبر أحدا منهم بشیء ـ و إن قلّ ـ إلاّ أنهكه عقوبة و أثقله غرما، حتی كان القميص يكون بين جماعة من العلويات يصلين فيه واحدة بعد واحدة، ثم يرفعنه و يجلس علی معاز لهن عوادي حواسر...»([1020])
متوكل همچنين «فدك»، را كه همه دارايی علويان از آن بود، مصادره كرد و اين در حالی بود كه درآمد فدك 24000 دينار طلا بود. متوكل فدك را به «عبدالله‏ بن عمر بازيار» كه از دوستانش بود، بخشيد.([1021])
اينها همه در حالی بود كه هزينه‏ ی ريخت و پاش‏های دربار متوكل و ساختن كاخها سر به ميليون‏ ها درهم و دينار میكشيد.
يعقوبی میگويد:
«و بنی المتوكّل قصورا أنفق عليها أموالاً عظاما منها: الشاه، والعروس، و الشبداز، والبديع، والغريب، والبرج، وأنفق علی البرج 000/700/1 دينار»([1022])
متوكل تصميم گرفت پسرش «عبدالله‏ معتزّ» را ختنه كند و به اين منظور تشريفات بسيار پرخرج و سرسام آوری به راه انداخت كه مورخان به تفصيل نوشته ‏اند([1023]). برای نمونه فرشی را كه طول آن يكصد ذراع و عرض آن پنجاه ذراع بود، برای تالار قصر كه دارای همين ابعاد بود، تهيه كردند و برای پذيرايی از میهمانان 4000 صندلی از طلا و مرصع به جواهر در تالار قصر چيدند!.
به فرمان متوكل 20/000/000 درهم كه برای نثار آماده شده بود، بر سر زنان و خدام و حاشيه ‏نشينان نثار كردند؛ و 1/000/000 درهم كه روی آنها عنوان جشن و مراسم ختنه كنان حك شده بود، بر سر آرايشگر و ختنه كننده و غلامان و پيشكاران مخصوص نثار گرديد!
آن روز از ختنه كننده ‏ی معتزّ پرسيده شد كه تا موقع صرف غذا، چه مبلغی عائد تو گرديد؟ گفت: هشتاد و چند هزار دينار، غير از اشيای زرين و انگشتری و جواهر! وقتی كه صورت مخارج جشن «ختنه ‏كنان» به متوكل تسليم شد، بالغ بر 86/000/000 درهم شده بود»([1024])
سيوطی میگويد:
«وقال المسعودي([1025]): لايعلم أحد متقدم في جد ولا هزل إلا وقد حظی في دولته، و وصل‏ إليه نصيب‏ وافر من ‏المال، وكان منهم كا في اللذت والشراب، وكان له أربعه آلاف سرية و وطیء الجميع»([1026]).
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------------------------
[1020]) مقاتل الطالبيين؛ ص479.
[1021]) سيرة الأئمة؛ مهدي البيشوايی؛ ص527.
[1022]) تاريخ اليعقوبي؛ ج2، ص491.
[1023]) «ولمّا أعذر المتوكل ابنه المعتزّ...»؛ نك: مآثر الإنافة في معالم الخلافة؛ القلقشندي، ج3، ص367.
[1024]) سيره‏ ی پيشوايان؛ مهدی پيشوايی، ص594.
[1025]) مروج الذهب؛ ج4، ص40.
[1026]) تاريخ الخلفاء؛ ص349.