شناخت شيخيه، با شناسايى «شيخ احمد» گره خورده است؛ چه اين كه شيخيه، به او منسوب‏ اند و اساس تعاليم خود را، از او گرفته ‏اند. مشرب و سيره شيخ احمد، دامنه تأثير او را به پس از حياتش رسانده، و تحولاتى را در تاريخ اماميه ـ از قرن سيزده به بعد ـ به بار آورده است. از اين رو، دانستن شرح حال او(4) و ذكر ويژگى‏ هاى علمى و عملى وى، ضرورت دارد.
شيخ احمد، مشهور به «احسايى»؛ فرزند زين الدين بن ابراهيم است كه در رجب 1166 به دنيا آمد و در ذيقعده سال 1241 به ديار باقى شتافت. وى را «عالم»، «حكيم» و «فقيه» نام‏دارى خوانده‏ اند كه با اظهار بعضى از عقايد و برداشت‏هاى فلسفى ـ عرفانى، مخالفت عده ‏اى از فقيهان و متكلمان را برانگيخت تا جايى كه برخى به «كفر» او شهادت دادند.
زادگاه شيخ احمد احسايى، روستاى «مُطَيرِفى» واقع در منطقه «احساء» در شرق عربستان است. به گفته احسايى، سابقه تشيع در نياكان وى، به جدّ چهارم او «داغر» باز مى‏ گردد. «داغر»، نخستين كس از خاندان او بود كه باديه‏ نشينى را رها كرد و در «مطيرفى» اقامت گزيد.(5) وى پس از مهاجرت، به تشيع گرويد و نسل او همگى بر اين مذهب بودند.