شيخيه

فرقه شيخيه، براساس تعاليم عالم شيعى، شيخ احمد احسائى، در نيمه اول قرن سيزدهم به وجود آمد. پيروان اين فرقه مجموعاً از مردم بصره، حلّه، كربلا، قطيف، بحرين و بعضى از شهرهاى ايران بودند.(1)
اساس اين مذهب، مبتنى بر تركيب «تعبيرات فلسفى قديم» متأثر از آثار سهروردى با اخبار آل محمد صلى ‏الله‏ عليه ‏و ‏آله است.(2) آموزه‏ هاى ويژه بنيان‏گذار اين فرقه، غير از آن كه مايه انشعاب داخلى فرقه شد؛ زمينه ساز پيدايش دو فرقه منحرف «بابيت» و «بهائيت» نيز گرديد.
نام ديگر اين گروه «كشفيه» است. كشفيه، كنايه از كشف و الهامى است كه رهبران اين فرقه، براى خود قائل بودند. مدعى جانشينى شيخ، فردى به نام «سيدكاظم رشتى» بود. وى در خصوص نام‏گذارى شيخيه به «كشفيه» مى‏ نويسد:
«خداوند سبحان، حجاب جهل و كورى دين را از بصيرت‏ها و چشم‏هاى ايشان برداشته و ظلمت شك و ريب را از قلوب و ضماير آن‏ها برطرف كرده است».(3)
اين فرقه به «پايين سرى» ـ در مقابل «بالاسرى» ـ نيز ناميده شده است. علّت نام‏گذارى آن ممنوع دانستن زيارت و اقامه نماز در بالاسر قبر امام معصوم عليه ‏السلام است كه مخالفان، آنان را «پايين سرى» مى‏ خواندند.