صید و ذباحه

از نظر شیعه اصل اولى در حیواناتى که خون جهنده دارند این است که با مردن نجس مى شوند و خوردن گوشت آنها هم حرام است.
از طرفى حیوانات بر دو قسم هستند: حیواناتى که ذاتاً ناپاک هستند یعنى به هیچ وسیله اى نمى توان آنها را پاک نمود. مانند سگ و خوک و حیواناتى که ذاتاً پاک مى باشند، مانند همه حیوانات غیر از آن دو که گفته شد.
قسم اوّل هم ناپاک است و هم حرام گوشت و در هیچ حال، نه در حال حیات، نه پس از مرگ و نه با سر بریدن، پاک و حلال نمى شود.
ولى قسم دوم اگر بدون تزکیه شرعى (کشتن حیوان با آداب و شرایط مخصوص) بمیرد هم نجس خواهد بود و هم حرام، و اگر تزکیه شود پاک است همان طور که در حال حیات هم پاک بود، ولى گوشت او در صورتى حلال است که از حیوانات درنده و وحشى نباشد.
تزکیه شرعى حیوان دو راه دارد:
1. صید کردن: صید حلال فقط در دو صورت است نخست: به وسیله سگ شکارى و تعلیم یافته، مشروط به اینکه تابع امر و نهى صاحبش باشد، و عادت به خوردن صید خود نداشته باشد، و کسى که سگ را مى فرستد باید علاوه به دارا بودن اسلام، هنگام فرستادن آن، بسم الله بگوید واز نظر وى پنهان نگردد. صیدى را که چنین سگ با این شرایط مى گیرد حلال است.
صورت دوم: صید با اسلحه است، مانند تیر و شمشیر و نیزه و هر نوع سلاحى که جسم حیوان را مى درد، حتى گلوله هاى تفنگ در صورتى که بدن حیوان را پاره کند، خواه جنس آن از آهن باشد یا چیز دیگر مشروط به اینکه صید کننده مسلمان باشد و بسم الله نیز بگوید.
دراین دو صورت اگر حیوان به وسیله سگ شکارى یا اسلحه کشته شود حلال است ولى اگر هنگامى که انسان به شکار مى رسد زنده باشد باید او را طبق دستورى که گفته مى شود سر برید.
صید در غیر این دو صورت که گفته شد حرام است خواه به وسیله آلاتى مانند دام و امثال آن باشد یا به کمک حیوانى غیر از سگ شکارى. اما اگر با این وسایل حیوان را زنده گیر بیاورند و سر ببرند حلال است.
2. ذبح کردن: سر بریدن حیوان باید شرایط زیر را داشته باشد تا گوشت آن حیوان پاک و حلال گردد: ذبح کننده باید مسلمان یا در حکم اسلام (مانند فرزند نا بالغ مسلمان) باشد; ذبح باید در صورت امکان با وسیله اى از جنس «آهن» باشد و در صورت عدم دسترسى به آهن به هر چیز برنده اى که رگهاى چهارگانه را ببرد مى توان قناعت کرد (رگهاى چهارگانه عبارت است از دو شاهرگ که در دو طرف گردن قرار دارد و به ضمیمه «ناى» یعنى مجراى ریه و «مرى» یعنى مجزاى معده، و اطلاق رگ برآنها به اصطلاح از باب تغلیب است).
و نیز لازم است هنگام ذبح «بسم الله» بگوید و رو به قبله باشد.
در مورد «شتر» مى توان به جاى سر بریدن او را «نحر» کرد (به این ترتیب که کارد یا نیزه را در گلوگاه او فرو مى برند).
اگر ذبح حیوان به جهتى ممکن نباشد، مثل اینکه در چاه بیافتد، یا حیوان سرکشى باشد مى توان او را به وسیله شمشیر یا امثال آن تسلیم کرد. و اگر با همان ضربات کشته شود حلال است ولى اگر زنده بماند باید آن را ذبح نمود.
حیواناتى که خون جهنده ندارند عموماً حرام هستند مگر «ماهى فلس دار».