شاهکار مهمّ این مذهب در مسأله توحید و شرک است و همان گونه که گفتیم برگرفته از عقاید «ابن تیمیّه دمشقى» مى باشد.

«محمّد بن عبدالوهّاب» در رساله «کشف الشبهات» در این باره سخنى دارد که خلاصه اش چنین است:

1ـ توحیدى که اسلام به آن دعوت کرده توحید در عبادت است، زیرا مشرکان عرب توحید خالق را قبول داشتند و مى گفتند عالم همه مخلوق خداست (وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَّنْ خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضَ لَیَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزِیزُ الْعَلِیمُ).(1) «هر گاه از آنها سؤال کنى چه کسى آسمان ها و زمین را آفریده؟ مى گویند: خداوند تواناى دانا !»

و در جاى دیگر مى فرماید: (قُلْ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِّنَ السَّمَاءِ وَالاَْرْضِ أَمَّنْ یَمْلِکُ السَّمْعَ وَالاَْبْصَارَ وَمَنْ یُخْرِجُ الْحَىَّ مِنْ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنْ الْحَىِّ وَمَنْ یُدَبِّرُ الاَْمْرَ فَسَیَقُولُونَ اللهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ).(2)
«بگو: چه کسى شما را از آسمان و زمین روزى مى دهد؟ و چه کسى مالک گوش ها و چشمهاست؟ و چه کسى زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون مى آورد و چه کسى امور (جهان) را تدبیر مى کند؟ مى گویند: خدا! بگو: پس چرا تقوا پیشه نمى کنید؟!».

با توجّه به این آیات مشرکان عرب، خالق جهان و رازق بندگان و مدیر و مدبّر عالم را خداوند یگانه مى دانستند. پس شرک آنها در چه بود؟ اشکال کار آنها فقط در توحید عبادت بود یعنى بت ها و بعضى از صالحان را پرستش مى کردند. به تعبیر دیگر مشرکان عرب هرگز منکر توحید خالق و رازق و ربّ العالمین نبودند، بلکه مشرک در عبادت خدا بودند و اسلام آنها را به «عبادت» خداوند یگانه دعوت فرمود.

2ـ مفهوم «شرک» آن است که انسان غیر خداوند یگانه را بخواند و براى حلّ مشکلات به او پناه برد (به عنوان مثال یا رسول الله و یا على بگوید) زیرا قرآن مجید مى گوید: (فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً).(3)

3ـ اگر کسى از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) یا هر کس از پیشوایان اسلام و صالحان شفاعت بطلبد کار او شرک است! و جان و مال او بر موحّدان مباح است! زیرا او مشرک است و هر مشرکى مهدورالدم و المال و النساء مى باشد. قرآن مجید مى گوید: (قُلْ للهِِ الشَّفَاعَةُ جَمِیعاً لَّهُ مُلْکُ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضِ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ).(4) «بگو: شفاعت به طور کامل از آن خدا است، حکومت آسمان ها و زمین از آن او است سپس به سوى او باز مى گردید».

4ـ به علاوه مشرکان عرب هنگامى که به جهت بت پرستى مورد اعتراض واقع شدند گفتند (مَا نَعْبُدُهُمْ إِلاَّ لِیُقَرِّبُونَا إِلَى اللهِ زُلْفَى).(5)«ما بت ها را تنها براى این پرستش مى کنیم که ما را به خدا نزدیک کند» و هرگز پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)این سخن را از آنها نپذیرفت.

بنابراین پرستش آنها نسبت به بت ها براى خالق و رازق بودن آنها نبود بلکه فقط براى شفاعت بت ها عندالله بود، پس هر کس غیر خدا را شفیع بداند مانند مشرکان عرب است و جان و مال او مباح است!!

این بود عصاره کلام آنها در مسأله توحید و شرک.

* * *
1. زخرف، آیه 9.
2. یونس، آیه 31.
3. جن، آیه 18.
4. زمر، آیه 44.
5. زمر، آیه 3.