در سال 237هـ ، متوكل دشمنى خود را با ابن ابى دواد و فرزندش ابو الوليد محمد بن احمد را بروز مى‏ دهد. مسعودى مى‏ گويد:
«... وسخط على أحمد بن أبي دواد و ولده أبي الوليد محمد بن أحمد...»([998])
اين رويداد ضربه ‏ى سنگينى بر پيكر معتزله بود. البته متوكل دشمنى خود با معتزله را گام به گام بروز مى‏ داد. براى نمونه، زمانى كه ابن ابى دواد در سال 233 بيمار شد، متوكل فرزندش محمد را به جاى او نشاند تا اينكه در سال 237 هـ او را نيز عزل كرد و بر پدر و پسر خشمگين شد. پسر در سال 240هـ و پدرش ابن ابى دواد بيست روز پس از پسرش از دنيا رفت؛([999]) و اگر بگوييم از غصه مُرد بهتر است.
متوكل در سال 239 هـ يحيى بن اكثم را، كه او نيز معتزلى مشرب بود به قضاوت منصوب مى‏ كند([1000]) ولى در سال 240هـ او را نيز عزل مى‏كند:
«... في هذا السنة عزل يحيى بن أكثم عن القضاء و قبض منه ما مبلغه خمسة و سبعون ألف دينار و أربعة آلاف جريب بالبصرة...»([1001])
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------------------------
[998]) مروج الذهب؛ ج4، ص14.
[999]) همان؛ نيز نك: أحمد بن حنبل، السيرة والمذهب؛ أبو جيب؛ ص216.
[1000]) مروج الذهب؛ المسعودي؛ ج4، ص14.
[1001]) الكامل في التاريخ؛ ابن الأثير؛ ج6، ص121.