فضائل، جمع فضيلت و به معناى برترى است. «زيد افضل از عمرو است»؛ يعنى زيد برتر از عمرو است.
علامه ابن منظور در «لسان‏ العرب» مى‏گويد:
«فضل: افضل والفضيلة معروف: ضدّ النقص والنقيصة... والفضيلة: الدّرجة الرفيعة في الفضل.... وفضّلهُ: مزّاهُ. التفاضل بين القوم: أن يكون بعضهم أفضل من بعض. ورجل فاضِل: ذوفضل. ورجل مفضول: قد فضله غيره. ويقال: فضل فلان على غيره، إذا غلب بالفضل عليهم...»([789])
او همچنين در ماده‏ ى «نقب» مى‏گويد:
«... والمنقبة: كَرَمُ الفعال... والمنقبة: ضدّ المثلبة... وقولهم: في فلانٍ مناقب جميلة، أي اخلاقٌ. و هو حسن النقيبة، أي جميل الخليقة...»([790])
پس از آنكه پيامبراكرم صلی الله علیه چشم از جهان فرو بست([791])؛ گروهى بى‏توجه به فرمايش‏ هاى پيامبر صلی الله علیه درباره‏ رى ولايت و خلافت حضرت على علیه السلام كه بزرگ اهل‏بيت علیھم السلام بود؛ در سقيفه كسى ديگر را به جانشينى پيامبر صلی الله علیه برگزيدند. بعدها گفتند: پيامبر صلی الله علیه كسى را به عنوان جانشين خود تعيين نكرد و بى‏ جانشين از جهان رفت؛ پس بايد كسى را برمى‏ گزيديم.
چه كسى بايد در سقيفه، جانشين پيامبر صلی الله علیه مى ‏شد و سپس مردم او را مى‏ پذيرفتند؟ پاسخ روشن است. آن كس كه برتر بود و شايسته ‏تر. از اين روست كه اگر كسى داستان‌هاى سقيفه و تاريخ آن روز شوم را بخواند، خواهد ديد كه فضل فروشان بى ‏فضائل چه نقشى بازى كرده ‏اند. در فرهنگ عرب تفاخر جاى خود را دارد. عرب حتى به راستِ اسب خود نيز تفاخر مى‏كند، تا آنجا كه مفاخر كاذب را جايگزين مناقب و فضائل الاهى نمودند.
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------------------------
[789]) لسان العرب، ابن منظور، ج11، ص542، فصل الفاء. (محقق)
[790]) لسان العرب، ابن منظور، ج1، ص768، فصل النون. (محقق)
[791]) به پيشگفتار نگاه كنيد.