بهائيان از آغاز، كار خود را به تبليغ و پرورش مبلغين استوار ساختند و كوشيدند تا از راه تبليغ در محافل و مجامع مختلف و تربيت مبلغين ورزيده، به توسعه و ترويج مردم خود بپردازند. آنان چه در كتب و انتشارات خود و چه در برخورد با پيروان مذاهب مختلف مي كوشيدند از طريق تبليغ، مردم را با هدف هاي خود آشنا سازند، به همين منظور به توسعه ي نهادهاي تبليغاتي دست زدند و پس از تأسيس محفل ملي روحاني مركز انجمن شور روحاني ملي را به سال 1306 ش تأسيس كردند. [1] اين نهاد در واقع انشعابي از سازمان محفل ملي بود و زير نظر آن فعاليت مي كرد. انجمن شور روحاني در اولين جلسه ي خود، كشور را از لحاظ امري به هفده قسمت تقسيم كرد. اين امر از يكسو سبب شد، كار تبليغات در مجامع بهائي توسعه ي شايان توجهي يابد و از سوي ديگر سبب شد از راه انتشار آمار و ارقام گوناگون كه خود اولين تبليغات بود، [2] جهانيان را به اصطلاح در قبال پيشرفت هاي بهائيت به شگفتي واداشته، باعث جلب توجه آنها مي شدند. [3] به همين جهت سعي مي كردند با برگزاري جلسات تبليغاتي در سراسر نقاط ايران، مردم را با اصول و عقايد خود آشنا سازند. آنان در برگزاري اين جلسات و اداره ي آن دقت زيادي به خرج مي دادند، تا از اين طريق در جلب قلوب مردم برآيند [4] علاوه بر تشكيل جلسات، برگزاري كنفرانس ها و نشست هاي سالانه، با حضور بهائيان جهان، از اقدامات ديگري بود كه انجمن شور روحاني در توسعه تبليغات از آن استفاده مي كرد. [5] انجمن روحاني با اياديان بيت العدل ارتباط داشت و در جلساتي كه در كشور برپا مي كرد، از مبلغان بهائي جهت ايراد سخنراني و تشريح جريان بهائيگري دعوت مي كرد [6] .
بهائيان پيشرفت هر چه سريع تر امر بهائيگري را مهم ترين هدف خود مي دانستند و براي گسترش آن از هر وسيله اي استفاده مي كردند. آنها موقعي كه احساس مي كردند امر تبليغاتشان كند پيش مي رود و يا در اثر مخالفت و اعتراض هاي مردم با موانعي روبه رو شده است، به ايجاد بلوا و آشوب دست مي زدند و از اين طريق سعي مي كردند حتي المقدور طوري عمل نمايند كه يك نفر كشته بدهند تا خود را مظلوم قلمداد كنند؛ [7] بدين طريق مسير پيشرفت مخالفان خود را متوقف سازند.
نظر به اهميت كشور ايران نزد بهائيان كه به «عهد امرالله» معروف بود و قداست ويژه اي برايشان داشت، تشكيلات آنان سال ها پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز، تبليغات خود را به شكل مخفي ادامه مي داد. همين طور مهاجران بهائي ايراني در كشورهاي خارجي، همواره فعال ترين افراد در زمينه ي تبليغ و ترويج مرام بهائيگري بوده و هستند [8] .
پاورقی ها: -------------------------------------------------------------------------------------------
[1] البته در آغاز كار با توجه به اين كه مذاهب و اديان اصلي پيشرفت شان بر جنگ و ستيز و برخورد با طرفداران اديان پيشين استوار بود، بابيان و بهائيان نيز در آغاز دست به اسلحه بردند و نبردهاي خونيني را در شهرهاي مختلف به راه انداختند. اما از دوراني كه حكومت وقت را موافق خود ديدند، دست از اسلحه برداشته مبناي كار را تبليغ قرار دادند.
[2] دانشجويان بهائي در دانشگاه ها و مراكز آموزشي با پخش جزوات تعاليم بهائيگري به تبليغ مي پرداختند (ر. ك: سند شماره ي 88 از مجموعه ي حاضر) يا گاهي اوقات با فريب دادن مردم، آنها را بهائي مي كردند، مثلا مي گفتند: ما افراد بهائي به ويژه اشخاصي كه به اين مسلك بپيوندند را از نظر تأمين مسكن و كمك هزينه زندگي حمايت مي كنيم. (ر. ك: سند شماره ي 33 از مجموعه ي حاضر).
[3] سند شماره ي 78 از مجموعه ي حاضر.
[4] اسناد شماره ي 56 و 74 از مجموعه ي حاضر.
[5] اسناد شماره ي 35 و 85 از مجموعه ي حاضر.
[6] اسناد شماره ي 107، 75، 36 و 124 از مجموعه ي حاضر.
[7] سند شماره ي 86 از مجموعه ي حاضر.
[8] اسناد شماره ي 164 و 167 از مجموعه ي حاضر.