گرچه به استناد آیات قرآن و روایات اسلامی اصالت دادن به نژاد در اسلام مطرود است ولی شناخت جوامع و گروههای اجتماعی منافاتی با این مسئله ندارد چنانچه در حدیثی آمده است .
« اگر یکی از شماها برادر مسلمان خود را دوست بدارد باید از نام وی ، نام پدر ، نام تیره و تبارش بپرسد و آگاهی یابد ، زیرا که حق واجب و وظیفه برادری راستین ایجاب می کند که از اوضاع و احوال او آگاه شود و گرنه آشنائی غیر کامل ، یک شناسائی احمقانه است » .
اصولا اسلام به عنوان یک ایمان و عقیده واحد در عین حالی که وحدت خویش را حفظ نموده در ظرف ملیت های گوناگون تنوع یافته است . اسلام حقیقتی است که ملیت ها را به عنوان واقعیت می پذیرد و حتی قرآن این واقعیت را به خدا منسوب می داند اما موجب تعارف می داند نه عامل تفاخر و برتری طلبی ولی استعمار و استکبار ، جهت ایجاد نفاق بین کشورهای اسلامی و حتی برای تزلزل در داخل این کشورها ملیت ها ، قبائل و گروههای نژادی را تحریک می کند و[73]روی هر کدام تکیه می نماید تا به منظور خود که انهزام و شکست دولت های اسلامی است نائل گردد .
از مجموع 46 کشور اسلامی ، در 19 کشور ، اکثریت با نژاد سامی و اعراب می باشد و البته اقلیت های دیگر نژادی در این کشورها دیده می شوند مثل کردها در عراق و سوریه و گروههای بربر در کشورهای افریقائی عرب زبان . در 11 کشور اسلامی که تماما در قاره افریقا قرار دارند غلبه با گروه نژادی سیاهان است که در میان آنها تیرهای اعراب و سفید پوستان اروپائی قابل مشاهده اند .
منشا نژادی 6 کشور اسلامی که در آسیا واقعند « زرد » می باشد که شامل تیره های مغولی تاتار ، ازبک ، زرد مالایائی ، زرد بنگالی ، زرد اندونزیائی ، هندی و چینی می باشند .
در کشور ترکیه ، اکثریت مننحصرا با نژاد ترک های آناتولی است که وابسته به نژاد سامی هستند و بزرگترین اقلیت آن کردها می باشند . منشا نژادی ایران پارسی و آریائی است . مردم پاکستان از نژاد سفید و تیره های سند و پنجابی هستند . سکنه جیبوتی و سومالی از نژاد سومالیائی و عفار می باشند . در کشور اتیوپی 3 نژاد گالا ، امهر و عرب مشاهده می گردد . مردم آلبانی از تیره های آلبانی توسک می باشند . دربرخی کشورهای اسلامی تعداد قابل توجهی تیره های نژادی با لهجه های گوناگون زندگی می کنند که در اندونزی تعداد آنها به 300 تیره و در نیجریه به 250 تیره بالغ می گردد .
در20 کشور اسلامی ، زبان رایج زبان عربی است و در کنار آن زبانهای بومی چون کردی فارسی ، بربر و مانند آن متداول می باشد و به دلیل سلطه استعماری در تعدادی از آنها زبانهای فرانسه انگلیسی و پرتقالی رواج دارد . در 11 کشور اسلامی متاسفانه زبان رسمی ، زبان بیگانه و بخصوص انگلیسی ، پرتقالی و فرانسوی رواج دارد اما در کنار آن ، مردم در گفتگوهای روزمره از زبان دوم که زبان بومی است و با فرهنگ و سنت هایشان تطابق دارد ، استفاده می کنند . زبان مردم ایران فارسی و زبان رسمی ترکیه ، ترکی است در کشورهای اندونزی ، بنگلادش ، مالدیو ، مالزی ، جیبوتی و سومالی ، زبانهای بومی رواج[74]دارد .