هرگاه مرد عاقلى از روى علم با زن بیگانه اى عمل منافى عفت انجام دهد، بر حکومت اسلام واجب است یک صد تازیانه به او بزند، و اگر «محصن» باشد یعنى بتواند از طریق مشروع (همسر شرعى) منظور خود را تأمین نماید و با این حال آن عمل را مرتکب گردد باید علاوه بر صد تازیانه او را سنگباران نمایند، ولى در غیر این صورت همان تازیانه کافى است، و سپس سر او را تراشیده و به مدت یک سال وى را از شهر خود تبعید مى نمایند.
اگر زن نیز از روى رضایت و اختیار به این عمل تن در دهد چنانچه «محصنه» باشد به هر دو کیفر، و در غیر این صورت تنها با صد تازیانه مجازات خواهد شد.
اگر زنا با محارم نسبى یا رضاعى یا زن پدر صورت گیرد، و یا کافر ذمى با زن مسلمانى زنا کند ویا به عنف و اجبار با زنى این عمل انجام گیرد حد آن «اعدام» است.
زنا به چند چیز ثابت مى شود:
1. چهار مرتبه اقرار کردن
2. شهادت چهار شاهد عادل
3. شهادت سه مرد و دو زن عادل
اگر دو مرد و چهار زن عادل شهادت دهند تنها مجازات تازیانه بر او اجرا مى گردد ولى سنگباران نخواهد شد.
زنا به کمتر از این مقدار ثابت نمى شود، و اگر تنها سه نفر یا دو نفر شهادت دادند علاوه بر اینکه شهادت آنها اثرى ندارد باید حد قذف (به شرحى که خواهد آمد) درباره خود شهود اجرا گردد.
در شهادت بر زنا باید گواهى شهود از تمام جهات با یکدیگر موافق باشد، و خودشان با چشم دیده باشند.
اگر کسى اقرار به زناى محصنه کرد و سپس انکار نمود حد رجم (سنگباران) درباره او اجرا خواهد شد.
اگر کسى اقرار نماید و سپس توبه کند حاکم اسلام مخیر است که او را ببخشد یا مجازات کند (آنچه بنا بر مصلحت ببیند انتخاب خواهد کرد).
ولى اگر پس از شهادت شهود توبه کند اثرى در حد ندارد و باید در مورد او اجرا شود.
اگر کسى دو بار مرتکب زنا شود و در هر بار حد بر او اجرا گردد، باز براى سومین بار مرتکب این عمل گردد باید او را «اعدام» کرد.
بر زن باردار پیش از وضع حمل همچنین مریض قبل از بهبودى حد، اجرا نمى شود.