الف) قشر جدید وهّابى

آنچه در حال زوال و در سراشیبى سقوط است قشر متعصّب و متحجّر و خطرناک وهّابى است که همه مسلمین را جز خود مشرک مى دانند و جان و مال آن ها را مباح مى شمرند، تا چه رسد به غیر مسلمانان، ولى قشر معتدلى در حال ظهور و بروز است. این قشر که بیشتر از نسل تحصیل کرده و جوان تشکیل یافته و حتّى بعضى از اساتید و علماى بزرگ آنان با آنها هماهنگ هستند، داراى ویژگى هاى زیر است:

1ـ مسلمانان را متّهم به شرک نمى کنند و از خون ریزى بیزارند، به عقاید دیگران احترام مى گذارند و برچسب کفر و بدعت به دیگران نمى زنند.

2ـ از «گفتمان» و «حوار» منطقى و دوستانه بین مذاهب اسلامى استقبال مى کنند و گوش شنوایى براى شنیدن سخنان دیگران دارند، و کتب دیگران را نیز مطالعه مى کنند.

3ـ مظاهر جدید و مثبت زندگى امروز را که دلیلى بر حرمت آن در کتاب و سنّت نیست، بدعت نمى شمرند و با بزرگداشت بزرگان اسلام مخالفت ندارند، و میان رسوم عرفى و شرعى فرق مى گذارند.

4ـ به زنان اجازه مى دهند که با حفظ حجاب اسلامى و موازین عفّت به تحصیل علم و فعّالیّت هاى مفید اجتماعى بپردازند.

5ـ و در یک کلمه ضمن تجدید نظر در افکار خشونت آمیز گذشته، حاضر به تعامل با سایر فرق اسلامى جهان هستند و خشم و نفرت آن ها متوجّه کسانى است که قصد نابودى مسلمین را دارند، این ها رفته رفته جاى سلفى هاى متعصّب و فوق العاده خشن را مى گیرند. گسترش این گروه در برخوردهاى علمى و فرهنگى در ایّام حج و عمره به طور کامل نمایان است و آثار آن در کتاب هایى که اخیراً نوشته مى شود، به خوبى به چشم مى خورد.

به اعتقاد ما زوال آن دسته و ظهور این گروه، مى تواند به ترسیم چهره مناسبى از اسلام در جهان کمک کند، و جاذبه هاى این آیین پاک را که به خاطر عقاید دُگم و خشونت آمیز سلفى هاى پیشین به خطر افتاده است، تا حدّى جبران کند و ان شاءالله مقدّمات «یَدْخُلُونَ فِى دِینِ اللهِ اَفْواجاً» فراهم گردد و اسلام جایگاه واقعى خود را در جهان پیدا کند.

همه مسلمین جهان از ظهور چنین قشرى استقبال مى کنند، و آن را عامل مهمّى براى تحکیم پایه هاى اخوّت اسلامى و اتّحاد صفوف مسلمین در برابر دشمنانى که براى تضعیف و تحقیر مسلمین سخت مى کوشند، مى دانند. آن چه درباره کتاب «مفاهیم یجب ان تصحّح» گذشت و تقریظ هایى که گروه عظیمى از علماى اسلام در کشورهاى مختلف اسلامى بر آن نگاشته بودند، گواه دیگرى بر این واقعیّت است.

بر زمامداران سعودى لازم است با گشودن مرزهاى بسته خود به روى کتب اسلامى و نوشته هاى دیگر کشورهاى مسلمان، و با فراهم ساختن زمینه هاى گفتگو بین مذاهب اسلامى و رفت و آمد علماى این کشورها، به این امر کمک کنند که هم به نفع خود آنان است و هم به سود جهان اسلام!