شاهد باش اما قضاوت نكن!
مسئله مهم ديگر در آموزه‌هاي حلقه، شاهد بودن است.
«تنها شرط حضور در حلقه وحدت، شاهد بودن است. شاهد كسي است كه نظاره‌گر و تماشاچي باشد و در حين نظاره، هیچ‌گونه قضاوتي نداشته باشد، هرگونه اتفاقي در حلقه مشاهده نمود، زير نظر داشته باشد و در حين مشاهده از تعبير و تفسير جدا باشد (تعبير و تفسير پس از مشاهده[1])
مراد حلقه‌نشينان از شاهد بودن ـ آن‌چنان‌که تصريح دارند ـ عدم قضاوت در حين نظاره ماوقع در حلقه است. البته هر عقل منصف و هر وجدان بيداري حكم مي‌كند كه براي كشف حقيقت، انسان بدون پيش‌داوري و قضاوت به سراغ گزاره‌ها و پديده‌ها برود و آن‌ها را منصفانه و عادلانه نقد و بررسي نمايد؛ اما اينكه از كاربر تعهد اخلاقي گرفته شود كه در حين حضور و نظاره هم هيچ قضاوتي نكن از كجا آمده است؟ پس این‌همه موازين عقلي و نقلي و شرعي براي سنجش و موازنه و قضاوت براي كِي آمده است؟ بر اساس آموزه‌هاي ديني و عرفان اصيل اسلامي در طريق سلوک الی الله سالك مي‌بايست هر كشفي كه براي او واقع مي‌شود بر نقل و عقل عرضه كند و درواقع ملاك صحت يا عدم صحت پديده‌هاي پيش روي سالك مطابقت و يا عدم مطابقت با اين موازين الهي است كه مراد از عقل نيز عقلي است كه منبعث از وحي و فرهنگ قرآني باشد.
اين موازين براي آن است كه راهرو، صراط مستقيم را از صراط ابليس تميز دهد و اصولاً در عرفان اسلامي بناي حركت سالك حركت ارادي و مختارانه است اما در حلقه، شاهد شخصيتي خنثي دارد كه نبايد هيچ اراده‌اي از خود داشته باشد گويي مسلوب‌الاراده است.
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------------------------
[1] عرفان كيهاني، صص 87-88