آوارگان و پناهندگان جهان اسلام
در بین کشورهای اسلامی ، ایران با متجاوز از 5/2 میلیون آواره افغانی و عراقی در جهان بالاترین تعداد آواره را دارد . پاکستان با قریب به 2 میلیون رتبه دوم و سودان با 5/1 میلیون آواره رتبه سوم را دار است . در اتیوپی بدلیل سرکوب شدید نیروهای مسلمان واقع در شمال غربی این کشور و خشکسالی های دوره ای که گریبانگیر مردم شده حدود نیم میلیون مسلمان به حالت آواره به سر می برند . نبرد خونین بین سومالی و اتیوپی صدها هزار آواره را متوجه منطقه هارژبیل و سیدامو نموده است یک سوم سکنه سومالی آوارگان اوگاندائی هستند که بخاطر جنگ و خشکسالی سرزمین خود را ترک نموده اند . پناهندگان موزامبیکی در داخل این کشور و واحدهای سیاسی همجوار آن پراکنده اند متجاوز از 300000 نفر بود که هر ماه قریب ده هزار نفر بدانها افزوده می شود . نزاعهای قبیله ای در کشور بوروند ، هزاران نفر آواره را روانه کشوراسلامی تانزانیا نموده است . اکثر آوارگان کشور کامرون که به 300000نفر بالغ می گردد در شهر کوسوی واقع در[79]ایالت شمالی آن سکونت دارند که ده برابر افراد بومی این ناحیه هستند . آوارگان افریقائی که در20 کشور این قاره پراکنده اند به کشورهایی روی آورده اند که خود آنها دچار مشکلات اقتصادی و معضلات اجتماعی می باشند .
نا امنی ناشی از جنگها و تشنجات سیاسی در آسیای جنوب شرقی نیز موج آوارگان را به سوی کشورهای مجاور روانه کرده است . آوراگان واقع در هندوچین از طریق راه دریائی ، غالبا به سوی کشور مالزی روانه می شوند . نابرابری قوای مسلح فیلیپین با مسلمانان مورو و هجوم و فشار نیروهای دولت مرکزی به سرزمین مسلمان نشین بانگسامور و موجب آن گشته تا هزاران مسلمان مورویی از سرزمین های خود رانده شده و به سوی مجمع الجزایر سولو و ایالت صباح در مالزی روی آورند تا از گزند قوای نظامی در امان باشند . در بمباران این سرزمین ها ، حداقل دو میلیون نفر آواره گردیدند ، در 15 ماه اخیر قریب به 300000 نفر مسلمان میانماری که در استان آراکان این کشور - واقع در نقاط مرز غربی - سکونت داشته اند به بنگلادش پناهنده و در اردوگاه « بلومکالی » واقع در بخش « اوکیای » بنگلادش اسکان یافتند .
غرب آسیا و منطقه خاورمیانه بیشترین تعداد آواره را دارد ، کودتای مارکسیستی 27 آوریل 1987 و تهاجم ارتش سرخ به افغانستان موجب آواره شده 5 میلیون افغانی گردید که یک سوم آوارگان جهان را تشکیل می دهند ، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که از شهریور ماه 1359 ش آغاز شد هزاران معاود عراقی را که از سوی دولت عراق به بیرون رانده شده بود راهی نوحی مختلف ایران نمود ، دومین گروه آوارگان عراقی بر اثر حادثه غمبار و اسفناک حلبچه ، خانه و کاشانه خود را ترک نموند ، در جریان جنگ خلیج فارس و حمله عراق به کویت و نبرد نابرابری که بین مردم و ارتش بعثی آغاز گشت سیل مردم به سوی مرزهای ترکیه و ایران سرازیر شد .
یکی از اسف بارترین آثار شوم غصب فلسطین توسط قوای صهیونیستی ، حادثه[80]آوارگی بیش از سه میلیون نفر از مسلمانان مظلومی است که هستی خود را از دست داده و در نواحی مختلف خاورمیانه و حتی سراسر جهان پراکنده شده اند . رژیم غاصب صهیونیستی با فراهم ساختن زمینه مهاجرت یهودیان از سراسر جهان در صدد آن است تا تراکم نسبی جمعیت را به حدی برساند که دیگر امکان پذیرفتن این سه میلیون آواره وجود نداشته باشد . سازمان ملل متتحد در سال 1949م به فکر تشکیل ارگانی برای رسیدگی به اوضاع آوارگان افتاد و در سال 1951م کمیساریای عالی پناهندگان کار خود را آغاز نمود اما این ارگان در برابر آوارگان موضع قوی و یکسانی ندارد و کمک های آن به کشورهای میزبان پناهندگان بخش ناچیزی از سرمایه های عظیمی است که این کشورها باید به آوارگان اختصاص دهند . کشورهای اروپائی که از منافع بشر و حقوق انسانها دم می زنند با تصویب عوانین محدودکننده ای که روح بی عدالتی آنان را به ثبوت می رساند ، درهای خود را به روی آوارگان بسته اند . به عنوان نمونه در جریان حملات سبعانه صربها به سرزمین اسلامی « بوسنی ، هرزگوین » قریب به یک میلیون نفره آواره مسلمان این کشور کمتر جایی را دارند که در آن اسکان یابند و دولت آلمان از پذیرش حتی بخش کوچکی از آنان امتناع نمود .