نتیجه نهایى بحث

1ـ قرآن وظیفه اصلى را در وضو به وضوح، مسح بر پاها شمرده است، (آیه 6 سوره مائده) و تمام روایات اهل بیت(علیهم السلام) و فتاواى فقهاى پیروان آنها بر همین امر استقرار یافته است.
2ـ فقهاى اهل سنّت وظیفه اصلى را غالباً شستن پاها مى دانند ولى اکثر آنها اجازه مى دهند که در حال اختیار روى کفش ها را مسح کنند! و بعضى آن را منحصر به موارد ضرورت مى دانند.
3ـ روایاتى که درباره مسح بر کفش ها در کتب منبع برادران اهل سنّت آمده به قدرى ضدّ و نقیض است که هر محقّقى را به شک مى اندازد. بعضى مطلقاً اجازه مسح بر کفش ها را مى دهد و بعضى مطلقاً نفى مى کند و بعضى محدود به حال ضرورت مى کند و مقدار آن را در سفر سه روز و در حضر یک روز تعیین مى نماید.
4ـ بهترین طریق جمع میان روایات آن است که مدار اصلى، مسح بر خود پاهاست (و به عقیده آنها شستن پاها) و به هنگام ضرورت مانند جنگ و سفرهاى سخت که آنها به جاى نعلین، کفش ـ و به تعبیر آنها خفّ ـ مى پوشیدند و بیرون آوردن آن از پا مشکلاتى داشت بر روى کفش (شبیه جبیره) مسح مى کردند.