تقریباً در تمام احادیث بالا که در کتب معروف و منابع درجه اوّل اهل سنّت نقل شده و سند آنها به جمعى از بزرگان صحابه مى رسد، روى دو نکته تأکید شده است:
نخست این که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) جمع میان دو نماز را در حالى انجام داد که مشکل خاصّى مانند باران یا سفر، یا ترس از دشمن، وجود نداشت.
دیگر این که هدف آن حضرت «توسعه بر امّت» و «رفع عسر و حرج» بوده است.
آیا با این حال سزاوار است بعضى اشکال تراشى کنند و بگویند این جمع ها مربوط به موارد اضطرارى بوده است؟ چرا چشم خود را روى حقایق ببندیم، و پیش داورى هاى خود را بر سخنان صریح رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مقدّم بشمریم؟!
خدا و رسولش بخشیده اند، ولى متأسّفانه متعصّبان امّت نمى بخشند! آخر چرا؟!
چرا نمى خواهند جوانان مسلمان، در هر حال و در همه جا، در داخل کشورهاى اسلامى و خارج آن، در دانشگاه و در ادارات و کارخانه ها، به مهمترین وظیفه اسلامى (نمازهاى یومیّه) عمل کنند؟
ما معتقدیم اسلام براى هر زمان و هر مکان تا پایان دنیاست.
به یقین پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) با نظر وسیعش همه مسلمین جهان را در تمام اعصار و قرون مى دیده و مى دانسته، اگر بخواهد همه را مقیّد به نماز در پنج وقت کند، گروهى تارک الصلوة خواهند شد (همان گونه که امروز چنین مى بینیم) به همین جهت بر امّت خود منّت نهاد و کار را وسعت بخشید تا همگان در هر زمان و هر مکان بتوانند به آسانى نمازهاى روزانه را انجام دهند.
قرآن مى گوید: (وَ مَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِى الدِّینِ مِنْ حَرَج).(1)
* * *
1. سوره حج، آیه 78 .