ب) اجتهاد در مقابل نصّ
خلیفه به خود اجازه مى داد که در برابر نصّ صریح پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)قانونگزارى کند، حال آن که قرآن مى گوید: «وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ; آنچه را پیامبر(صلى الله علیه وآله) براى شما آورده بگیرید و آنچه را نهى کرده خوددارى کنید».(1)
آیا کسى جز پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) حقّ تصرّف در احکام الهى را دارد؟ آیا کسى مى تواند بگوید رسول خدا چنین کرد و من چنین مى کنم؟
آیا اجتهاد مقابل نصّ صریح پیامبر(صلى الله علیه وآله) که برگرفته از کلام خدا است، جایز است؟
حقیقت این است که کنار گذاشتن دستور رسول خدا(صلى الله علیه وآله) با این صراحت واقعاً حیرت انگیز است.
اضافه بر این اگر راه براى اجتهاد در مقابل نصّ گشوده شود، چه دلیلى دارد که دیگران دست به چنین کارى نزنند؟ آیا اجتهاد مخصوص یک نفر بوده و دیگران مجتهد نیستند؟ این مسأله بسیار مهمّى است، زیرا با گشوده شدن باب اجتهاد در برابر نص، چیزى از احکام الهى مصونیّت پیدا نمى کند، و هرج و مرج غریبى در احکام جاودانه اسلام پدید مى آید و در واقع کلّ احکام اسلام به خطر مى افتد.
* * *
1. سوره حشر، آیه 7.