مقدمه معاونت پژوهش
حقيقت؛ اصيل‌ترين، جاودانه‌ترين و زيباترين راز هستى و نياز آدمى است كه سلسله مؤمنان و عالمان صادق چه جان‌ها كه در راه آن نباخته، و جاهلان و باطل‌پرستان چه توطئه‌ها و ترفندها كه براى محو و مسخ آن نساخته‌اند. چه تلخْ واقعيتى است مظلوميت حقيقت، و چه شيرينْ‌حقيقتى است اين واقعيت كه در مصاف هميشگى حق و باطل، حق سربلند و سرفراز است و باطل از بين‌رفتنى و نگونسار. اين والا و بالانشينىِ حقيقت، گذشته از سرشت حق، وام‌دار كوشش‌هاى خالصانه و پايان‌ناپذير حقيقت‌جويانى است كه در عرصه نظر و عمل، كمر همت محكم بسته و از دام و دانه دنيا رسته‌اند. در اين ميان، نقش و تأثير اديان و پيامبران الهى، و به ويژه اسلام و پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و جانشينان برحق و گرامى او(عليهم السلام)، برجسته‌ترين است.
دانشمندان نام‌آور شيعه رسالت خطير و بى‌نظير خويش را بهره‌گيرى از عقل و نقل و غوص در درياى معارف قرآن و برگرفتن گوهر ناب حقيقت از سيره آن پيشوايان و عرضه آن به عالم بشرى و دفاع جانانه در برابر هجوم ظلمت‌پرستان حقيقت‌گريز دانسته و در اين راه ديده‌ها سوده و جان‌ها فرسوده‌اند. اكنون، در عصر بحران معنويت كه دشمنان حقيقت و آدميت هر لحظه با توليد و انتشارِ فزون از شمارِ آثار نوشتارى و ديدارى و به‌كارگيرى انواع ابزارهاى پيشرفته سخت‌افزارى و نرم‌افزارى در عرصه‌هاى گوناگون براى سيطره بر جهان مى‌كوشند، رسالت حقيقت‌خواهان و انديشمندان حوزوى و دانشگاهى، بهويژه عالمان دين، بس عظيم‌تر و سخت دشوارتر است.
در جهان تشيع، پژوهشگران حوزوى در علوم فلسفى و كلامى، تفسيرى و حديثى، فقهى و اصولى و نظاير آن كارنامه درخشانى دارند، و تأملات ايشان بر تارك پژوهش‌هاى اسلامى مى‌درخشد. در زمينه علوم طبيعى و تجربى و فناورى‌هاى جديد نيز پژوهشگران ما تلاش‌هايى چشمگير كرده، گام‌هايى نويدبخش برداشته و به جايگاه درخور خويش در جهان نزديك شده‌اند، و مى‌روند تا با فعاليت‌هاى روزافزونشان مقام شايسته خويش را در صحنه علمى بين‌المللى بازيابند. ولى در قلمرو پژوهش‌هاى علوم اجتماعى و انسانى، تلاش‌هاى دانشمندان اين مرز و بوم آن‌گونه كه شايسته نظام اسلامى است، به‌بار ننشسته و آنان گاه به ترجمه و اقتباس نظريات ديگران بسنده كرده‌اند. در اين زمينه كمتر مى‌توان ردّ پاى ابتكارات و بهويژه خلاقيت‌هاى برخاسته از مبانى اسلامى را يافت و تا رسيدن به منزلت مطلوب راهى طولانى و پرچالش در پيش است. از‌اين‌روى، افزون بر استنباط، استخراج، تفسير و تبيين آموزه‌هاى دينى و سازماندهى معارف اسلامى، كاوش درعلوم انسانى و اجتماعى از ديدگاه اسلامى و تبيين آن‌ها از مهم‌ترين اهداف و اولويت‌هاى مؤسسات علمى به ويژه مراكز پژوهشى حوزه‌هاى علميه است.
مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(رحمه الله) در پرتو تأييدات رهبر كبير انقلاب اسلامى و حمايت‌هاى بى‌دريغ خلف صالح وى، حضرت آيت‌الله خامنه‌اى «مد ظله العالى» از آغازِ تأسيس بر اساس سياست‌ها و اهداف ترسيم شده از سوى حضرت آيت‌الله محمدتقى مصباح يزدى «دامت بركاته» به امر پژوهش‌هاى علمى و دينى اهتمام داشته و در مسير برآوردن نيازهاى فكرى و دينى جامعه، به پژوهش‌هاى بنيادى، راهبردى و كاربردى پرداخته است. معاونت پژوهش مؤسسه براى تحقق اين مهم، افزون بر برنامه‌ريزى و هدايت دانش‌پژوهان و پژوهشگران، در زمينه نشر آثار محققان نيز كوشيده و بحمدالله تاكنون آثار ارزنده‌اى را در حد توان خود به جامعه اسلامى تقديم كرده است.
كتابِ حاضر، عمده مباحثى است كه استاد فرزانه، حضرت آيت‌الله محمدتقى مصباح يزدى «دامت بركاته» تاكنون و در جلسات مختلف، پيرامون موضوع عرفان بيان داشته‌اند و با تلاش پژوهشگر ارجمند، حجت‌الاسلام والمسلمين آقاى محمدمهدى نادرى قمى نگارش يافته است. هدف اصلى كتاب ارايه تصويرى روشن از عرفان اسلامى و مشخصه‌هاى اساسى آن مى‌باشد. معاونت پژوهش، دوام عمر پربركت معظم‌له و توفيق روزافزون پژوهشگر محترم اين اثر را از خداوند متعال خواستار است.
معاونت پژوهش مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(رحمه الله)