كتاب هاي باب

ميرزا علي محمد باب داراي كتاب هايي است كه اكثر آن ها چاپ شده است مانند:
     1- احسن القصص (داراي 111 سوره در 415 صفحه، اولين سوره آن به نام سوره الملك) در تفسير سوره ي يوسف
    2- زيارت جامعه محتوي دو زيارت كه با خواندن آن ها ائمه ي اطهار عليهم السلام زيارت مي شوند در 29 صفحه،
     3 - دلايل السبعه در دو قسمت عربي فارسي (قسمت اول 14 صفحه، قسمت دوم 72 صفحه كوچك)
     4- پنج شأن در 47 صفحه
     5- صحيفه عدليه در 42 صفحه
     6- الواح خط، شامل 20 لوح، به خط علي محمد باب و سيد حسين يزدي كاتب باب
     7- رسالة للثمرة
     8- نه جزوه در تفسير سوره ي بقره، حمد، توحيد، قدر، عصر و...
     9- بيان عربي
     10- بيان فارسي و... [1] .

در ميان كتاب هاي باب، كتاب اصلي او كه محتوي احكام و دستورهاي او است و مهم ترين و بالاترين كتب او مي باشد كتاب «بيان عربي و فارسي» است.
نكته ي قابل توجه اين كه به همه ي آثار ميرزا علي محمد باب «بيان» اطلاق مي شود، چنان كه در بيان فراسي صفحه 102، سطر 2، مذكور است:
«ملخص اين باب آن كه كل آثار نقطه، مسمي به بيان است ولي اين اسم به حقيقت اوليه مختص به آيات است و بعد در مقام مناجات به حقيقت ثانويه ذكر مي شود و بعد در مقام تفاسير به حقيقت ثالثيه، و بعد در مقام صور علميه، به حقيقت رابعيه و بعد در مقام كلمات فارسيه به حقيقت خامسيه اطلاق مي شود.
و همچنين اين مطلب در قاموس توقيع منيع مبارك (اشراق خاوري) جلد دو، صفحه ي 133 آمده است.
در كتاب آيين باب (پاورقي ص 10) مي نويسد: كتاب بيان فارسي است كه تفسير بيان عربي است و در ماكو نوشته شده ولي (باب) موفق به اتمام آن نشده است، بيان اصولا بايد 19 واحد و هر واحدي 19 باب باشد ولي بيان عربي فقط شامل 11 واحد است و بيان فارسي تا باب دهم از واحد نهم مي باشد.
در آخر بيان عربي دو رساله ي ديگر از علي محمد باب به آن ملحق شده، اول لوح هيكل الدين كه خلاصه ي احكام بيان است، دوم تفسير دو آيه از هيكل الدين از علي محمد باب كه در صفحه 27 صفحه مي باشد.
باب در نوشتن بيان هر چه مي توانست قدرت علمي و فكري خود را به كار برده و خواسته است كتاب جديد و دستورهاي تازه و قوانين جديدي را بياورد.
او نتوانست بيان را كه نخست آن را به 19 واحد در 19 باب تنظيم كرده بود به پايان برساند، از اين رو وصيت كرد كه بقيه را جانشينش ميرزا يحيي صبح ازل تكميل كند. [2] .
و تا به حال نشنيده بوديم كه پيغمبري از آسمان كتاب ناقصي بياورد و تكميل آن را به وصي يا پيغمبر ديگر واگذارد، و عجيب تر اين است كه پيغمبر ديگر هم (بهاء) كه به جاي تكميل، آن را باطل و منسوخ كند.
اما آيا ميرزا يحيي، بيان را تكميل كرده يا نه؟ به گفته مسيو نيكلا در مقدمه ي كتاب خود (مذاهب ملل متمدنه، ص 30 ترجمه فارسي چاپ ايران) «به طوري كه ميرزا يحيي صبح ازل به من اظهار كرد، اين كار را انجام داده است، اگر چه چنين كاري به نظر من غيرممكن است.»
كتاب بيان پر از اغلاط معنوي و لفظي است، و بافندگي عجيبي در آن ديده مي شود كه به راستي هر بيننده اي كه كمترين اطلاع به فنون لغت عرب دارد، به ساخته بودن آن از ناحيه فردي كم اطلاع و بي سواد پي مي برد به عنوان نمونه به اين چند فراز بافته هاي بيان دقت كنيد:
1- يا خليل بسم الله الاقدم الاقدم، بسم الله الواحد الاقدام، بسم الله المقدم، بسم الله القادم القدام، بسم الله القادم القدوم، بسم الله القادم القدمان، بسم الله القادم المتقدم، بسم الله المتقدم المتقدوم، بسم الله القادم المتقادم...
2- بسم الله الاجمل الاجمل، بسم الله، الجمل الجمل، بسم الله الجمل ذي الجمال، بسم الله الجمل ذي الجملاء، بسم الله المجمل المجمل، بسم الله المجمل بالله الله الجمل ذي الجمالين بالله، الله الجمال ذي الجملاء بالله الله الجمل ذي الجاملات بالله الله الجمل ذي الجملات...
3- بسم الله الابهي الابهي، الحمدلله المشرق البراق، و المبرق الشراق، و المفرق الرفاق و المرفق الشفاف و المشفق الحقاق، و المحقق الفواق، و المفوق السباق و المسبق الشياق، و المسمق اللحاق، و الملق الرتاق...
                                                  اين بيان نيست گنگ و دنگست اين
                                                                                                    اين كه در نيست قلوه سنگ است اين
                                                  اين كه گويد كه پر ز تدليلست
                                                                                                    ني همه پوچ و جمله تخيليست.
* * *
[1] مشروح بحث در كتاب هاي مذكور را در كتاب محاكمه و بررسي باب و بهاء آخر ج 2 و 3 بخوانيد. و شماره ي صفحات كتب فوق مطابق چاپ هاي اوليه است.
[2] رساله ي للثمرة، ص 8، سطر 1.