پرسش:
برخى مى پندارند درخواست دعا از انسان زنده كه قادر بر انجام دعاست جايز است، ولى چنين درخواستى ازميت شرك مى باشد. آيا اين پندار صحيح است؟
پاسخ:
مقصود از «شرك» در عبارت ياد شده، شرك در عبادت است. يعنى درخواست دعا از ميّت، نوعى پرستش اوست.
پندار فوق صحيح نيست، زيرا:
أوّلاً: اگر درخواست دعا از ميت نوعى پرستش اوباشد ، طبعاً درخواست مزبور از فرد زنده نيز، پرستش او خواهد بود، زيرا ماهيت عمل در هر دو يكى است و آن « درخواست با خضوع» از غير است. طبعاً از آنجا كه مستشكل ، درخواست دعا از فرد زنده را شرك نمى داند، بايد درخواست از شخص ميّت را نيز منافى توحيد نشمارد.
ثانياً: ما در فصل چهارم، از اين كتاب عبادت و پرستش را به نحو منطقى تفسير كرديم و گفتيم هر خضوعى، هر درخواستى و هر ندا و دعايى عبادت نيست. پرستش، آن نوع خضوعى است كه با عقيده خاصى همراه باشد، يعنى انسان كسى را كه در برابر او خضوع مى كند، العياذ باللّه خدا بداند يا مخلوقى بشمارد كه (در خيال شخص دعا كننده) كارهاى خدا به او واگذار شده است، چنانكه بت پرستان در مورد بتها چنين تصور مى كردند.
ولى خضوعى كه از اين گونه عقايد واهى پيراسته مى باشد، و شخص خاضع، طرف مقابل خود را بنده مقرّب درگاه الهى بداند و به اين اعتبار از او درخواست دعا كند، چنين خضوعى پرستش نيست.