پاداشهاي قيامت هم جنبه مادي دارد و هم جنبه معنوي، چرا كه معاد نيز هم روحاني و هم جسماني است.
آنچه در قرآن مجيد و روايات اسلامي درباره باغهاي بهشتي كه نهرها از زير درختانش جاري هستند «جنات تجري من تحتها الانهار» [1] باغهايي كه ميوه هاي آن و سايه هايش جاوداني است «اكلها دائم و ظلها» [2] و براي افراد با ايمان همسران خوب بهشتي وجود دارد «و ازواج مطهرة » [3] و مانند آن آمده است، و همچنين آنچه درباره آتش سوزان دوزخ و مجازاتهاي دردناك آن ديده مي شود، همه ناظر به جنبه هاي مادي پاداش و كيفر آن جهان است.
ولي از آن مهمتر، پاداشهاي معنوي، انوار معرفت الهي و قرب روحاني پروردگار و جلوه هاي جمال و جلال اوست، همان لذاتي است كه با هيچ زبان و بياني، قابل توصيف نيست.
در بعضي آيات قرآن بعد از بيان بخشي از نعمتهاي مادي بهشت (باغهاي پر طراوت و مسكنهاي پاكيزه) مي افزايد: «و رضوان من الله اكبر، و رضا و خشنودي خدا از همه اينها برتر است!» و بعد مي افزايد: «ذلك هو الفوز العظيم، پيروزي بزرگ همين است!» [4] آري لذتي بالاتر از اين نيست كه انسان درك كند از سوي معبود و محبوب بزرگش پذيرفته شده و مشمول رضا و خشنودي و پذيرش او قرار گرفته است!
در حديثي از امام علي بن الحسين (ع) مي خوانيم: «يقول (الله) تبارك و تعالي رضاي عنكم و محبتي لكم خير و اعظم مما انتم فيه...، خداوند متعال به آنها مي گويد: خشنودي من از شما و محبتم نسبت به شما بهتر و برتر است از نعمتهايي كه شما در آن هستيد!... آنها همگي اين سخن را مي شنوند و تصديق مي كنند!» [5] راستي چه لذتي از اين بالاتر كه انسان مخاطب به اين خطاب شود: «يا ايتها النفس المطمئنة، ارجعي الي ربك راضية مرضية، فادخلي في عبادي، و ادخلي جنتي، تو اي روح آرام يافته! به سوي پروردگارت باز گرد، در حالي كه هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود، و در سلك بندگانم در آي و در بهشتم وارد شو!» [6] .
پاورقي ها: ---------------------------------------------------------------------------------------------
[1] سوره توبه، آيه 89.
[2] سوره رعد، آيه 35.
[3] سوره آل عمران، آيه 15.
[4] سوره توبه، آيه 72.
[5] تفسير عياشي، ذيل آيه 72 سوره توبه، مطابق نقل الميزان، جلد 9.
[6] سوره فجر، آيات 27 تا 30.