نفوذ بي چون و چراي بيگانگان در ايران فرمانبري محض قاجار در برابر سلطه انگليس و روسيه و باز گذاشتن دست سياستهاي بيگانه در امور داخلي ايران و قبول هر آنچه كه آنها براي حكومتيان ديكته مي كردند از جمله اين عوامل بود كه ضعف و زبوني را به همراه داشته و روحيه عمومي مردم ايران را به شدت تحت تأثير قرار داده بود و نظر توده مردم را نسبت به سلطه قاجار به شدت بدبين و متزلزل ساخته بود [1] . 
مضافا اينكه در كنار آن چنين وانمود و القا مي شد كه اين پيشامد بايد اتفاق مي افتاد و راهي جز تسليم در برابر مقدرات نمي باشد و در نتيجه مردم را به بي تفاوتي گرايش دهند و در مقابل اتفاقات، عكس العملي باز خود نشان ندهند. [2] . 
استعمار هم در كشورهاي اسلامي توانسته بود تلاشهايي از جمله ايجاد فساد اخلاقي ترويج فحشا و بي اعتقاد كردن آنها به سابقه فرهنگي و الگوهاي جامعه خويش و ايجاد شيفتگي نسبت به دستاوردهاي غربي موجب انحطاط جامعه، بي رنگ كردن اسلام، به فقر كشيدن مسلمانان و نهايتا دور شدن مردم از صحنه سياسي گردد. [3] . 
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------------------------
[1] همان مأخذ. 
[2] همان مأخذ. 
[3] فشاهي - محمد رضا - تحولات اجتماعي و فكري در جامعه فئودالي ايران: تهران - گوتنبرگ 1354.