۱. ذهبي، پيروان ابن تيميه را بيگانه، فرومايه و مكّار مي داند:
ذهبي متوفّاي ۷۷۴، دانشمند بلند آوازه اهل سنّت كه خود همانند ابن تيميّه، حنبلي مذهب بود و در علم حديث و رجال سرآمد عصر خويش بود، در نامه اي خطاب به وي مي نويسد:
يا خيبة! من اتّبعك فإنّه معرض للزندقة والإنحلال ... فهل معظم أتباعك إلاّ قعيد مربوط، خفيف العقل، أو عاميّ، كذّاب، بليد الذهن، أو غريب واجم قويّ المكر، أو ناشف صالح عديم الفهم، فإن لم تصدّقني ففتّشهم وزِنْهم بالعدل ... ؛ اي بي چاره! آنان كه از تو متابعت مي كنند در پرتگاه زندقه و كفر و نابودي قرار دارند ... نه اين است كه عمده پيروان تو عقب مانده، گوشه گير، سبك عقل، عوام، دروغ گو، كودن، بيگانه، فرومايه، مكّار، خشك، ظاهر الصلاح و فاقد فهم هستند. اگر سخن مرا قبول نداري آنان را امتحان كن و با مقياس عدالت بسنج.
تا آن جا كه مي نويسد:
فما أظنّك تقبل علي قولي وتصغي إلي وعظي، فإذا كان هذا حالك عندي وأنا الشفوق المحبّ الوادّ، فكيف حالك عند أعدائك، وأعداوءك واللّه فيهم صلحاء وعقلاء وفضلاء كما أنّ أولياءك فيهم فجرة كذبة جهلة(۱)؛ گمان نمي كنم تو سخن مرا قبول كني! و به نصيحت هاي من گوش فرا دهي! تو با من كه دوستت هستم اين چنين برخورد مي كني پس با دشمنانت چه خواهي كرد؟
به خدا سوگند، در ميان دشمنانت، افراد صالح و شايسته و عاقل و دانشور فراوانند، چنان كه در ميان دوستان تو افراد آلوده، دروغ گو، نادان و بي عار زياد به چشم مي خورند.
پاورقي ها: --------------------------------------------------------------------------
(۱) الإعلان بالتوبيخ، ص ۷۷ و تكملة السيف الصقيل، ص ۲۱۸.