کشور فیلیپین با 300000 کیلومتر مربع وسعت به صورت جزایری در جنوب[229]شرقی آسیا و در آبهای اقیانوس آرام واقع است ، از 7107 جزیره آن تنها 11 جزیره 95% وسعت آنرا در بر می گیرد غالب جزایر آن که به صورت کوهستانی یا نیمه کوهستانی هستند منشا آتشفشانی دارند .
58 میلیون نفر سکنه دارد که حدود40% آن در کانونهای شهری سکونت دارند . اکثریت نژادی آن را گروه ماله ای تشکیل می دهند . دین اکثریت مسیحی و غالبا کاتولیک مذهبند .
کشور فلیپین به مناسبت رسوخ استعمار اسپانیا در قرن شانیزدهم میلادی بنام « فیلیپ دوم » به این عنوان معروف گشت و بعدها به خاطر زیبائی خاص ، آنرا « مروارید اقیانوسها » گفته اند .
اسلام در سال 782 هجری مطابق با 1380 میلادی به این کشور راه یافت . جهانگردان و بازرگانان مسلمان اعم از عرب ، هندی و ایرانی با خوش سلوکی و رفتار شایسته و موعظه حسنه با مردم ، افراد این دیار را به پذیرش اسلام متقاعد نمودند .
اسپانیائی ها که در سال 1492م حکومت 781 ساله مسلمین را در اندلس سرکوب نمودهبودند و از آن تاریخ نسبت به مسلمین کینه ای شدید در دل داشتند که در جنگ های صلیبی تشدید شده بود ، با ورود به فیلیپین با مسلمانان روبرو شدند ، که به آزار شدید آنان پرداختند . البته قبل از انها در سال 1521م فردیناند ماژلان(15)به فیلیپین رسید اما توسط بومیان مسلمان کشته شد . 44 سال بعد نیروهای اسپانیائی ها به رهبری دولگاسپی با تعدادی سرباز و کشیش به سوی این سرزمین روانه شدند در هنگام ورود این مهاجمین ، مسلمانان دارای تشکیلات و سازمان پیشرفته اجتماعی و اقتصادی بودند . (16)« راجا سلیمان » رهبر آنها ، مردی شجاع بود و از تهدیهای قوای غربی ترسی بدل راه نداد . اما قوای اسپانیائی با استفاده از رودخانه « پاسای » به مرکز قبیله راه یافتند(17)و مسلمانان را مورد آزار و شکنجه های[230]شدید قرار دادند ، ولی مسلمانان تا آخرین قطره خون جنگیدند و زنان و کودکان آنان به اسارت متجاوزین درآمدند . راجا سلیمان پس از مبارزات طولانی در این حمله به قتل رسید و مقر حکومتش سقوط نمود . لگاسپی ها بعدها بخاطر این پیروزی در سال 1571م مرکز حکومت استعماری اسپانیا را بر مجمع الجزایر فیلیپین ، شهر مانیل - محل حکومت مسلمانان - قرار دادند با این وصف اسپانیائی ها نتوانستند به جزایر میندانائو و سولو که مقر مسلمین بود نفوذ کنند . سقوط شهر مانییلا آغاز جنگ بزرگی بود که به مدت یک قرن از سال 1565 تا 1663م ادامه یافت (18)پس از سال 1581م اسپانیائی ها کوشیدند تا سلطنت سولو و مانجونیادانا را نابود کنند اما با وجود محاصره شدید ، این دو مرکز ، استقلال خود را حفظ نمودند . در سال 1635م قوای اسپانیائی حملات خود را از سرگرفته و در زامبونگا قلعه ای را به صورت دیر درآوردند اما حکمرانان این دو ناحیه در سال 1663م با باز پس گرفتن قلعه مذکور انتقام سختی از اسپانیائی ها گرفته و آنان را از جنوب راندند .
در یکی از نامه هایی که یکی از مقامات رسمی اسپانیائی مستقر در مانیل خطاب به پادشاه اسپانیا فرستاده به عجز قوای خود در مقابل « موروها » اشاره نموده است . (19)نیروهای اسپانیائی در سال 1718م حملات خود را آغاز کردند اما دخالت انگلیس در سال 1762م نوعی آرامش بوجود آورد و دولت های سولوومانجونیا دانا با وجود آنکه بسیاری از سرزمین های تحت قلمرو خود را از دست دادند از سال 1815 تا هنگام تهاجم امریکائی ها که در سال 1899م صورت گرفت استقلال خود را حفظ نمودند و شدت و اوج مبارزات از این سال تا 1913 میلادی ادامه داشت . امریکائی ها در آغاز از طریق مسالمت وارد شدند و با مدرسه سازی و تاسیس مراکز درمانی می خواستند توجه موروها را به خود جلب کنند ولی بعدها با خشونت و درگیری وارد شدند و به گفته « چارلز هاگدرون » در میندانائو به کشتار شدید انسانهای مسلمان و نابودسازی مزارع آنان پرداخته و رفته رفته با تعقیب[231]سیاست وحدت فیلیپین ، اداره امور را به مسیحیان واگذار نموده ولی خود در راس امور بودند . مسیحیان نیز از این تفویض قدرت سوء استفاده نموده و به غصب سرزمین موروها ، حق کشی ، تبعیض و تنگناهایی پرداختند و با این وضع تنفر بین موروها و مسیحیان شدت گرفت . سرانجام در سال 1934م امریکا لایحه ای ارائه داد که به موجب آن فیلیپین استقلال یابد . اعتراض به این قانون از سوی موروها ثمری نداشت و در مارس 1937م قانون اساسی تدوین و دولت مشترک المنافع در نوامبر همین سال با رئیس جمهوری « مانوئل کی زون » بوجود آمد . با شروع جنگ جهانی دوم در سال 1941م نیروهای ژاپنی ، ارتش امریکا را وادار به عقب نشینی نمودند . ولی در چهارم ژوئیه 1946م در روز ملی امریکا ، نیروهای ژاپنی بیرون رانده شده و خود دوباره بر این سرزمین استیلا یافتند و صلاح را در آن دیدند که در سال 1947م استقلال فیلیپین را اعلام کنند . با اعلام استقلال ، مسیحیان خود را میراث خوار استعمارگران دیدند و اختلاف بین آنها و موروها فزونی گرفت . در این سال اولین رئیس جمهور ، قراردادی نظامی با امریکا بست که بر اساس آن برای مدت 99 سال پایگاههای نظامی امریکا را در خاک فیلیپین حفظ کند و حتی به موجب یکی از مفاد این قرار داد قرار شد در عملیات نظامی امریکا ، نیروهای فیلیپین شرکت فعال داشته باشند . این قرارداد بعدا زمینه ساز سازمان پیمان جنوب شرقی آسیا ( سیتو ) گردید .
پس از فشارها ، قتل عامها و غصب املاک سرانجام به سال 1968م جنبش استقلال مسلمانان درمیندانائو بوجود آمد ولی جهت سرکوبی مسلمین عملیات تروریستی بر علیه آنان ترتیب داده شد . قتل عام های فجیع ، محیط وحشت زای ناشی از کشتار زنان و کودکان ، حمله به انبارها و کتابسوزی از جمله برنامه های ایزائی بود که بر علیه مسلمین صورت گرفت . سربازان دولتی نیز مدافع و حامی این گروههای تروریستی بودند فشارها آنقدر شدت یافته بود که اعتراض کشورهای لیبی و مالزی را بدنبال داشت که تحت تاثیر این اعتراضها ، دولت بین قوای تروریستی صلحی را منعقد نمود اما عملا تحقق نپذیرفت . در سال 1971م دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی نگرانی خود را از وضع مسلمانان[232]فلیپین اعلام نمود و از مارکوس خواست تا اجازه دهد نمایندگان کشورهای اسلامی از سرزمین موروها دیدن کنند . بدنبال آن و در سال 1972م نمایندگان 8 کشور مسلمان از سوی سازمان کنفرانس اسلامی عازم مناطق مسلمان نشین فیلیپین شدند اما متاسفانه برخلاف آن همه قتل عام ها و کشتارهای وحشیانه این گروه گزارش دادند که برای از بین بردن مسلمانان اقداماتی صورت نمی گیرد ! جبهه آزادیبخش ملی مورو در سال 1974م بنیان نهاده شد تا مبارزین را برای حمله علیه قوای دولتی منسجم کند . (20)از آن سوی مارکوس در مناطق مسلمان نشین برای جلوگیری از هرگونه تحرکی ، حکومت نظامی اعلام کرده بود .
در زمان مارکوس ، به خاک مسلمین تجاوز می گردید ، خانه ها آتش زده می شد ، با تبلیغات زیاد به تحقیر مسلمانان پرداخته و تقید به دین اسلام را نشانه عقب افتادگی تلقی می کردند ، برای عمران و آبادانی نواحی تحت سکونت مسلمین اقدام جدی صورت نگرفت ، آموزش و پرورش وضع اسف انگیز داشت و مطالب درسی یا با فرهنگ آنها مخالف ، یا توام با موضوعات اهانت آمیز بود به گونه ای که افراد باسواد به مسیحیت گرایش پافتند و مسلمان بودن با حقارت توام گردید . از نظر ارتش فیلیپین ، هر مسلمان یک چریک محسوب می گردید . تشکیلات اداری و قضایی بر سر امور مسلمین مانع تراشی می کرد . (21)تحت عناوین مجتمع های صنعتی - کشاوزی منابع و ذخائر مسلمین توسط سرمایه داران غارت شده ، در انجام خدمات قرار داشتند . در سال 1979م گروههای مسلحی بنام « لاگوس » ظاهر شدند که به کشتار زنان و مردان مسلمان می پرداختند که معلوم شد نیروهای پلیس ، این گروههای مسیحی را اداره می کنند .
بر اثر بمباران و حملات ارتش فیلیپین تا کنون قریب به دو میلیون مسلمان آورده شده اند و حدود 400000 نفر به مالزی پناهنده شده و در ایالت صباح این کشور اسکان یافته اند . 500 مسجد و 200000 خانه سوخته و بیش از 200 مدرسه[233]دینی تخریب شده است .
پناهندگان فیلیپینی که در داخل این کشور هستند تحت فشارهای شدید اقتصادی می باشند و بدلیل مهاجرت اجباری به نقاط غیربومی و شهری با مشکلات عدیده ای از قبیل بیکاری و عدم مهارتهای لازم برای قبول فعالیتهای صنعتی روبرو هستند . در این مناطق پناهندگان ، میهمان سایر مسلمین بوده و آنان ناچارند غذای خود را با آوارگان تقسیم کنند و از این بابت فشار سختی را تحمل می کنند . 85% کودکان دچار سوء تغذیه اند و 30% کودکان واجب التعلیم به مدرسه نمی روند . دشواری دیگر اینکه افراد مسیحی در غیاب مسلمانان آواره ، اراضی زراعی آنان را مصادری کرده و در آنها به کشاورزی مشغولند با این همه مسلمانان فیلیپین که سابقه قریب به 4 قرن مبارزه را با استعمارگران اسپانیائی ، متجاوزین امریکائی و ژاپنی دارند از استقامت در مقابل دولت حاکم بر این سرزمین مایوس نشده و در احقاق تضییع شده خود همچنان مقاوم و استوارند .
3 - روزنامه اطلاعات ش 19421 .
پاورقي ها: --------------------------------------------------------------------
16 - اقلیتهای مسلمان صفحات 160 و 161 .
17 - اسلام در فیلیپین به قلم دکتر احمد آلتو .
18 - اقلیتهای مسلمان ترجمه ایرج کرمانی ص 245 .
19 - مسلمانان مورو - محمد کاظم توکلی ص 67 .
20 - امریکا که این جنبش را بر سر راه خود دید در سال 1974م با بمب ناپالم به کشتار مسلمین پرداخت .
21 - مسلمانان فیلیپین - دکتر قیصر ادیب ترجمه سید ابراهیم سید علوی . 1 - 39% کل مساحت فیلیپین .