امت ایران از گذشته مورد توجه رسول خدا (ص) و خاندان عصمت و طهارت بوده است ، چنانچه در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) نقل شده که آن سرور جهانیان فرمود : « اعظم الناس نصیبا فی الاسلام اهل فارس »(1)
یعنی « بهره ایرانیان در اسلام از همه ملت ها دیگر بزرگتر است . »[178]
در روایت دیگر به نقل از آن حضرت آمده که : « سعادتمندترین عجم ها به اسلام ایرانیان هستند . (2)
و نیز حضرت محمد (ص) در خصوص علاقه ایرانیان به ایمان فرموده اند : « اگر میوه دین به ستاره ثریا آویخته باشد ، حتما مردمی از فرزندان ایران زمین ، آنرا می چینند . (3)
همچنین پیامبر اسلام (ص) بر اثر وحی الهی می دانستند که پس از ظهور این آئین در جزیزة العرب ، ملت ایران با اشتیاق و آغوش باز ، اسلام را خواهند پذیرفت ، و این پذیرش چون بر اساس رغبت است در وجود آنان نفوذ خواهد کرد . حضرت علی (ع) امام اول شیعیان و جانشین بحق رسول خدا (ص) نقل می کنند که از رسول گرامی اسلام (ص) شنیدم که خطاب به اعراب می فرمود : « والله لیضربنکم علی الدین عودا کما ضربتموهم علیه بدءا » . ترجمه : بخدا قسم همچنانکه در آغاز ، شما رژیم حاکم بر ایران را ساقط خواهید کرد در آینده تاریخ ایرانیان نیز رژیم حاکم بر شما را ساقط خواهند نمود .(4)
و از امام صادق (ع) روایت شده که رسول خدا (ص) فرموده اند : شما [خطاب به اعراب] با ایرانیان بر اساس تنزیل وحی و قرآن می جنگید و جهان به پایان نمی رسد تا روزی که آنان با شما بر اساس تاویل وحی می جنگند . »(5)
در برخی مضامین روایی آمده که ایرانیان زمینه ساز حکومت حضرت مهدی ( عج ) خواهند بود و حسام الدین هندی دانشمند اهل سنت به نقل از پیامبر اسلام (ص) می گوید : « مردمی از شرق قیام می کنند و زمینه را برای انقلاب جهانی مهدی ( علیه السلام ) فراهم می نمایند . »(6)[179]
در روایتی از حضرت امام کاظم (ع) آمده که : خورشید انقلاب اسلامی ایران از قم طلوع می کند و این نهضت از سوی مردمی که از قم برخاسته هدایت و رهبری می شود : « رجل من اهل قم یدع الناس الی الحق ، یجتمع معه قوم کزبر الحدید لا تزلهم الریاح العواصف و لا یملون من الحرب ، و لا یجبنون ، و علی الله یتوکلون و العاقبة للمتقین » : « مردی از اهل قم قیام می کند و مردم را به سوی حق دعوت می نماید ، بر محور او مردمی همچون پاره های آهن جمع می شوند ، تندبادهای حوادث آنها را حرکت نمی دهند ، و از جنگ خسته نمی شوند و خوفی از آن ندارند . در کارها بر خدا توکل می کنند و سرانجام و عاقبت امور برای پرهیزگاران است .(7)
اولین فرد مسلمان ایرانی سلمان فارسی است که تقوا و ایمان او بحدی رسید که به شرف « سلمان منا اهل البیت » از سوی پیامبر (ص) نایل گردید . بعد از آن ایرانیان مقیم یمن به سوی اسلام روی آوردند و آن را پذیرفتند و اولین ارتباط رسمی ایرانیان با حضرت رسول اکرم (ص) موقعی بود که باذان بن ساسان حاکم یمن دو نفر ایرانیبا به نامهای بابویه و خسروبه مدین فرستاد و پیام خسرو پرویز را به آن جناب از طریق ایو دو نفر رسانید . زیرا به محض رسیدن نامه حضرت محمد (ص) به خسرو پرویز مبنی بر پذیرش دین اسلام توسط وی ، نامه آن حضرت را پاره کرده و از باذان خواسته بود که نویسنده نامه را نزد وی اعزام کند ، اما خسرو پرویز توسط شیرویه کشته و باذان هم اسلام آورد . (8)در هنگامه بعثت رسول الله (ص) ایرانیان گرفتار رژیم فاسدی بودند که با استبداد و خودکامگی اختناق شدیدی بر ایران آنروز که 140 میلیون نفر سکنه داشت و وسعت آن بیش از ایران فعلی بود ، حاکم نموده بود . آئین زرتشت هم آمیخته با خرافات و تحریف گشته و از جانب چنین رژیم منحوسی حمایت می شد . نظام نامعقولی که بر مردم حکومت می کرد مانع رشد شخصیت افراد بود و بر اثر سنت های ناپسند و برنامه های غلط مردمان را به اسارت فکری واداشته بود تا آنکه اسلام این آئین[180]جهانی و جاودانی که خورشید آن هرگز غروب کردنی نخواهد بود ، به داد انسانهای مظلوم رسید و فطرت های تشنه را از آب گوارای چشمه توحید سیراب نمود . ظلم و ستم زمامداران بیدادگر آن چنان نارضائی ها را تشدید نموده بود که ارتش ایران با وجود تجهیزات نظامی و بسیج 120000 نیرو که به فیل های جنگی مجهز بودند موفق نشدند در برابر سی هزار رزمنده مسلمان که حتی تسلیحات کافی هم نداشتند ، مقاومت کنند و سرانجام سپاه به ظاهر قوی ایران در دو جنگ اصلی قادسیه ( در سال 15 هجری ) و نهاوند ( در سال 21 هجری ) کست خورده و از آن پس اسلام در ایران نفوذ نمود و گسترش یافت . (9)ایرانیان آئین اسلام را از جان و دل پذیرفته و با عشق وافری به دفاع ترویج تبلیغ و نشر آن پرداختند .
اسلام موجب آن گشت تا ایرانی خود را کشف نموده و به جای تکیه بر خرافات ، به درست اندیشی روی آورد و از ثنویت به توحید بگراید . ایمان جدید ، دیوارهای تسخیر ناپذیر طبقاتی را فرو ریخت ، تعلیم و تربیت را برای عموم آزاد نمود ، و مردم را از استبداد نجات داد . و نیروی معنوی توام با شور و شوقی را پدید آورد ، که پس از چندی ، ایران را به سرزمین درخشش اسلام تبدیل نمود . ولی با روی کار آمدن خلافت اموی این رژیم ، در صدد آن گردید تا بجای آنکه به مذهب اهتمام ورزد با سلطه نژادی و حالت عرب زدگی و به گونه ای که با تحرف توام بود به تحقیر ایرانیان مسلمان و مؤمن بپردازد ، این حرکت که از اسلام فاصله گرفته بود نه تنها آفتش دامن ایران را گرفت بلکه بر اسلام تاثیر سوء گذاشت . لذا ایرانیان در مقابل آن ، مقاومت سرسختانه ای نمودند . از جمله آن نهضت شعوبیه را می توان نام برد که در مقابل سیاسیت تحریف گونه دستگاه خلافت اموی صورت گرفت . استاد شهید مرتضی مطهری ( ره ) می فرماید :
« بعدها که در اثر تسلط امویان و سیاست ضد اسلامی آنها ، عده ای از اعراب عنصرعربیت را پیش کشیدند و آتش تعصبات قومی و نژادی را برافروختند ، سایر اقوام مسلمان بالخصوص بعضی از ایرانیان به مبارزه با آنها برخاستند ... » (10)[182]
در خراسان بیش از ششصد هزار مسلمان با شعار الرضا من آل الرسول به طرفداری از خاندان پیامبر اسلام (ص) برای نابودی خلافت اموی برخاسته و مرکز قدرت امپراطوری را درهم کوبیدند و حکومت امویان را سرنگون و قدرت را به بنی عباس انتقال دادند . البته نهضت خراسان در صدد آن بود که شخصیتی از خاندان پیامبر را بجای بنی امیه روی کار آورد و چون امام صادق (ع) بر حسب مصالح و حکمت هایی دعوت نامه آنان را قبول نکرده و آن را بر روی چراغ گذاشتند . ناگزیر شدند به بنی عباس روی آورند اما بنی عباس هم که دست کمی از امویان نداشتند و در اولین فرصت از طریق خدعه و نیرنگ ، ابومسلم را کشته و سپس به سرکوبی نهضت های شیعیان و علویان پرداخته و امامان عصر خود را به شهادت رسانیدند .
ایران در تمدن اسلامی که در سطح جهان مطرح بود و در طول قرون وسطای اروپا ، درخشانترین و عظیم ترین تمدن بشری بود با شکوفائی شگفت انگیز خود که اسلام به آن عطا کرده بود کانون اصلی اندیشه ، علم و عرفان شد و قرنها آسیا و افریقا و اروپا را تغذیه معنوی می نمود . ایرانی در دستگاه رهبری نفوذ یافت ، مقامات قضایی را تصاحب نمود ، مراکز علمی و حوزه های اسلامی را تاسیس کرد و بجای دفاع از قومیت و نژادپرستی عربی ، بر امامت ، ولایت و اهلبیت تکیه نمود و در نقش داعی ، محقق و مبلغ حقجو و حق پرست و راستین و آگاه به پاخواست و به عنوان استاد زبان و ادبیات عرب و آشنای واقعی و راستین نسبت به اسلام و قرآن به عرب فاتح ، اسلام را دوباره آموخت و بدین گونه فرمایش رسول گرامی اسلام (ص) تحقق یافت . اولین ملتی که بر ترجمه قرآن همت گماشتند ایرانی ها بودند و از سلمان فارسی خواستند تا سوره الحمد را به فارسی ترجمه کند . (11)و بیش از هر ملتی نیروهای خود را در اختیار اسلام قرار دادند و در این راه صمیمیت و اخلاص نشان دادند .
اسلام ، حصار اسارت آوری که بدور ایران کشیده شده بود و مانع آن بود که[183]ایرانی ، تواتائی های فکری و نبوغ علمی خویش را بروز دهد ، در هم شکست و دروازه ایران را بر روی فرهنگ و تمدن اسلامی گشود که این حرکت موجب آن شد تا ایرانیان ، از یک سوی لیاقت و استعداد خویش را نشان داده و از دیگر سوی سهم مهمی در توسعه و گسترش تمدن اسلامی داشته باشد . به عنوان نمونه باری اولین بار در تاریخ ملت ایران ، ایرانی ، پیشوا و مرجع دینی غیر ایرانی می شود ، لیث بن سعد ایرانی رهبر فقهی مردم مصر معرفی می گردد . ابوحنیفه ایرانی به صورت پیشوای بی رقیب درآمده و مذهب حنفیه را بنیان می نهد . ابوعبیده معمر بن المثنی و واصل بن عطا و امثال آنان پیشوای کلامی می شوند ، سیبویه و کسائی امام صرف و نحو می گردند . (12)
کتب سته ، شش کتابی است که بنام « صحاح شش گانه » تا امروز مرجع اصلی حدیث و استنباط احکام و عقاید و تمام مکاتب فقهی اهل سنت می باشد که توسط دانشمندان ایرانی همچون ترمذی و بخاری و ... تالیف شده اند . از 4 کتاب اصلی شیعه که به کتب اربعه موسومند و از منابع و اسناد اولیه این مذهبند ، دو کتاب توسط شیخ طوسی(13)و یک کتاب یعنی کافی(14)توسط کلینی و کتاب من لایحضره الفقیه توسط ابن بابویه قمی تالیف و تدوین گشته است که این سه دانشمند و محقق شیعی ایرانی اند . بنیان گذار عرفان اسلامی حلاج است و بزرگترین سیمای علمی این مکتب در سطح جهان غزالی است که این دو نیز ایرانی اند .
خدمات اسلام به ایران به قرون اولیه اسلامی منحصر نیست بلکه از زمانی که خورشید منور اسلام بر این سرزمین فروغ افکند و روشنائی بخشید هر خطری و آفتی که برای این مملکت پیش آمده توسط آئین جاودانی اسلام دفع شد و باعث افتخار ، عزت و شرف و استقلال این مردم گردید . اسلام از قوم خونخوار مغول و[184]آدمکشان وحشی ، انسانهایی ساخت که تشنه دانش بودند و به تالیف و تحقیق اقبال نشان دادند و از نسل چنگیز ، سلطان محمد خدابنده را تحویل داد و شخصی چون بایسنقر میرزا از نسل تیمور متجاوز پدید آمد . به برکت معنویت اسلام دانشمندانی چون ابوعلی سینا ، فارابی ، زکریای رازی ، ملاصدرای شیرازی و هزاران متفکر و محقق دیگر با تالیفات گران سنگ و ارزشمند فرهنگ ایران زمین را زینت دادند و شکوه و اقتدار فرهنگی را باعث شدند . نفوذ اسلام در هند و آسیای جنوبی ، آسیای جنوب شرقی ، چین ، شمال افریقا تا حد زیادی مدیون ایرانیان می باشد . با گسترش دین اسلام در قلمرو حکومت ساسانی ، مسلمانان تازه وارد زبان فارسی دری را برای تفاهم با تازه مسلمان ایران در کنار زبان عربی برگزیدند و این اعتبار دینی به زبان فارسی موقع ممتازی بخشید و بتدریج این زبان چنان موقعیتی در جهان اسلام یافت که حک . مت سلاجقه در غرب آسیا و غزنویان در مشرق رود سند این زبان را وسیله ارتباط رسمی خود با مردم آسیای صفیر و شبه قاره هند قرار دادند . طی قرون چهارم تا نهم ، ترجمه قرآن و چندین متون تفسیر به زبان فارسی صورت گرفت که به لحاظ افاده معنی و کیفیت ، ارزش خاصی دارند تفسیر طبری که برای شناختن معانی قرآن تدوین شده ارتباط زبان فارسی را با دین اسلام ثابت می کند . حتی اکثر خطوط اسلامی به جز خط مغربی در شمال غربی افریقا از روی نمونه های خط ایرانی تحول یافته است .
زبان فارسی در قلمرو وسیع امپراطوری عثمانی پیش از آنکه عثمانیان ، لهجه ترکی را به موازات آن مورد اعتنا و استعمال در شعر و نثر قرار دهند نسخه دوم فارسی عهد سلجوقی به شمار می آمد و ارتباط خاورشناسان اروپا با زبان و ادبیات فارسی از راه عثمانی و هند آغاز گردید . (15)
در هند این زبان به اندازه ای نفوذ کرده بود ، که در دوران اسلامی اغلب به فارسی تکلم می نمودند و آثار فرهنگی و ادبی زیادی در این سرزمین به زبان فارسی تالیف گشت و از شاعران پارسی زبان استقبال می شد به نحوی که در[185]عصر صفوی کاروانی از شعرا و عرفا به دربار هند رفتند و مورد تشویق و حمایت آن قرار گرفتند . (16)حتی پیمانهایی که انگلیسی ها در دوران سلطه بر هند با نواب هندی بسته اند همه بزبان فارسی است و پایه زبان اردو که از قرن یازدهم گذاشته شد بر زبان و ادبیات فارسی استوار یافته چنانچه 60% آن فارسی می باشد . (17)آری ، این آئین اسلام بود که باعث نفوذ و گسترش زبانی فارسی گشت و فرهنگ ایرانی را صادر نمود .
اولین سلسله ایرانی که پس از اسلام ایران تشکیل شده طاهریان بودند ، که دوران حک . مت آنان از سال 205 قمری تا 259 قمری طول کشید و در این سال توسط یعقوب لیث صفاری برچیده شد . سلسله صفاری که در سال 247 قمری توسط یعقوب لیث صفاری تاسیس شد ، اولین سلسله ایرانی است که از طریق مخالفت با خلیفه عباسی و تمرد از او ، روی کار آمد . بین سالهای 250 تا 316 قمری سلسله علویان طبرستان به عنوان اولین حکومت شیعی توسط حسن بن زید ( از اولاد امام حسن مجتبی (ع) ) که در شمال ایران تاسیس شد ، حکومت می نمود . حکومت سامانیان در ماوراء النهر در حدود 128 سال طول کشید و در دوران اقتدار آنان ، خراسان ، طبرستان و گرگان ، سیستان ، ری ، کرمان و بلخ تحت نفوذشان بود . آل بویه از سال 320 تا 447 قمری بر بخش هایی از ایران آن روز حکمرانی می نمودند و در این مدت بر گسترش و نشر مذهب تشیع اهتمام می ورزیدند . آل بویه پس از مدتی به چند شاخه تقسیم شدند و رفته رفته تجزیه و منقرض گردیدند . غزنویان تا سال 582 قمری حکومت می کردند و در اواخر حکمرانی خود صرفا قلمرو آنها به پنجاب محدود گردید . غزنویان که محل کومت خود را غزنه قرار داده بودند با تشیع میانه ای نداشته و بخصوص سلطان محمود غزنوی با این مذهب راستین خصومت شدیدی داشت و دیالمه ری توسط او منقرض شد ، فتح معروف او تصرف هند است .
بعد از غزنویان ، سلاجقه روی کار آمدند که بر اثر اختلاف به شعب مختلف[186]تقسیم شدند در این دوران ، اسماعیلیه ( که فرقه ای از شیعیان و اسماعیل فرزند امام جعفر صادق (ع) را امام هفتن و آخرین امام می دانستند ) در ایران گسترش یافته و در برخی از نقاط ایران طرفداران زیادی یافتند . مهمترین پایگاه ، آنها قلعه الموت در شمال شرقی قزوین بود و از شخصیت های معروف و رهبر این فرقه حسن صباح و پس از او ابوعلی دهدار زواره ای(18)شهرت دارند . حکومت سلجوقیان توسط خوارزمشاهیان از میان رفت ، مغولها در اواخر حکومت این سلسله روی کار آمده و به خرابی ، قتل و غارت پرداخته و رعب و وحشتی سخت بر ایران حاکم نمودند . حکومت مغول ها یا ایلخانان و تیموریان تا 916 قمری ادامه یافت و در اواخر این دوره دو گروه از آنان بنامهای آق قویونلو و قره قویونلو قسمت غرب و مرکز ایران را در تصرف داشتند ، سلسه صفویه که با پادشاهی شاه اسماعیل صفوی آغاز می شد ، تشیع را مذهب رسمی ایران قرار داد و در توسعه این فرهنگ کوشید و در این عصر دانشمندان شیعه به تالیف آثار گرانبهائی پرداختند که از جمله آنان مرحوم مجلسی است که دائرة المعارف حدیث شیعه یعنی بحار الانوار را تالیف نمود . هنر اسلامی در این عصر نیز راه ترقی و کمال را پیمود و اکنون اغلب آثار پرارزش آن بخصوص در شهر اصفهان قابل مشاهده است . سلسله صفویه در سال 1135 قمری با تسخیر اصفهان توسط محمود افغانی منقرض شد . افشاریه ، زندیه و قاجاریه سه سلسله ای بودند که از سال 1148 ( سال تاجگذاری نادر در دشت مغان ) تا 1304 ، بر سرزمین ایران فرمانروایی داشتند . در سال 1326 قمری مقارن با 1287ش فرمان مشروطیت توسط مظفر الدین شاه صادر شد . سال 1299ش مقارن با کودتای رضاخان است . در سال 1304 نمایندگان فرمایشی مجلس ، احمد شاه قاجار را از سلطنت خلع و رضاخان خبیث را به سلطنت برگزیدند .
در 15 خرداد 1342 ، قیام مردم ایران به رهبری امام خمینی ( ره ) اتفاق افتاد که رژیم سفاک شه به سرکوب شدید آن و به شهادت رسانیدن عده[188]زیادی از مردم پرداخت و در سنگر مقدس روحانیت ( قم ) کشتار خونین براه انداخت و برای جلوگیری از این نهضت ، حضرت امام خمینی ( قدس سره ) و جمعی از روحانیون مبارز را دستگیر نمود تا اینکه در 22 بهمن 1357 شمسی پس از مبارزات خونین امت ایران به رهبری حضرت امام خمینی ، رژیم شاهنشاهی سرنگون و در پایان شب سیاه استبداد و در حالتی که ابر اندوه بر همه جا سایه افکنده و اختناق روزنه ها را مسدود نموده بود ، انقلاب اسلامی ایران همچون اعجازی بزرگ به پیروزی رسید . با طلوع سپیده صبح ، سپاه شب روی به هزیمت نهاد و رشته ستم شاهی گسست و بانگ حق طلبی و غریو تکبیری که از حلقوم خداباوران ایران برخاسته بود در فضای گیتی پیچید و اشعه های انقلاب بر جهان تابیدن گرفت و مسلمانان جهان را از خواب غفلت بیدار نمود . این اثر بخشی انقلاب اسلامی بر استکبار جهانی ناگوار آمد و چون تجدید حیات اسلام ناب محمدی (ص) با قدرت طلبی آنان در تزاحم بود لذا با توطئه ای حساب شده جنگی تحمیلی را بر علیه ایران ترتیب دادند و قرعه این دسیسه را به نام صدام حسین زدند ولی استقامت و استواری امت ایران در مقابل متجاوزین عراقی که با ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام توام بود این توطئه را خنثی نمود و بدون آنکه عراق به پیروزی برسد جنگ پایان یافت و سازمان ملل بر اساس یکی از بندهای قطعنامه 598 رسما به متجاوز بودن قوای بعثی که در راس آن صدام حسین قرار دارد ، اعتراف نمود . استکبار جهانی حال که از طریق فشار سیاسی و تنگناهای اقتصادی و نظامی موفق نشده به انقلاب اسلامی زخمی وارد کند در تلاش است تا با تهاجم فرهنگی و جدا سازی مردم از ارزشهای اسلامی و معنویت انقلاب ، نیش زهرآگین خود را به آن فرو کند که این حرکت زذیلانه هم محکوم به شکست است چرا که فروغ معنوی اسلامی نه تنها در ایران که در جهان در حال گسترش و نور پاشیدن است و نهضت های اسلامی در کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان نشین با الهام از این انقلاب ابرقدرتها و عوامل و اذناب آنان را به درماندگی واداشته است . و هر روز بر نگرانی و آشفتگی دشمنان اسلامی افزوده می شود و این قدرت های پوشالی کوچکتر از آنند که بتوانند نور اسلام را خاموش[189]کنند و عاقبت امور از آن پروا پیشگان و صالحان و محرومین معتقد خواهد بود . (19)
در 14 خرداد 1368 ش ، حضرت امام خمینی ( ره ) به سوی معبود خویش شتافت و در جوار حق آرام گرفت . حادثه ارتحال بنیان گذار جمهوری اسلامی و رهبر انقلاب ، موجی از تاثر و ماتم در جهان اسلام پدید آورد ، دشمنان فکر می کردند که با رحلت امام به انقلاب اسلامی ایران لطمه ای وارد خواهد شد اما گرچه فقدان امام ثلمه ای بزرگ برای مسلمانان بود ولی درختی را که او نشانده بود آن چنان مقاوم و با صلابت گردید که تند بادهای حوادث بر آن هیچ لطمه ای نمی تواند وارد کند خصوص آنکه حضرت آیة الله خامنه ای ، به عنوان جانشین بر حق امام ، رهبری این نهضت شکوهمند را به عهده گرفتند .
جمهوری اسلامی ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام با 1648195 کیلومتر مربع وسعت در جنوب غربی آسیا و در بخش غربی فلات ایران واقع شده است . افغانستان و پاکستان همسایگان شرقی و ترکیه و عراق همسایگان غربی ایران هستند . ایران در شمال با جمهوریهای مسلمان نشین آسیای میانه و قفقاز 2013 کیلومتر مرز مشترک دارد ، طول سواحل ایران در امتداد دریای خزر از رورخانه آستارا تا خلیج حسینقلی 657 کیلومتر ، در دریای عمان از گواتر تا بندر عباس 784 کیلومتر و در خلیج فارس از بندر عباس تا دهانه اروندرود 1259 کیلومتر می باشد . موقع جغرافیائی ، دسترسی به آبهای آزاد ، وقوع انقلاب اسلامی ، پیوند فرهنگی ایران با تعدادی از کشورهای آسیای جنوب غربی و جنوبی به این کشور اهمیت خاصی بخشیده است .
ایران کشوری کوهستانی محسوب می شود زیرا از نیمی از وسعت آن را کوهها و ارتفاعات تشکیل می دهد و تنها 25% آن حالت بیابانی و صحرائی دارد . اکثر رودهای ایران با کم آبی مواجه اند و تنها رود قابل کشتیرانی در ایران ، کارون نام دارد . خلیج فارس که در جنوب ایران واقع شده و ارتباط دریائی این سرزمین را از طریق تنگه هرمز و دریای عمان با سایر نقاط جهان تامین می کند در[190]حدود 240000 کیلومتر مربع وسعت دارد ، دریای خزر با 424200 کیلومتر مربع وسعت به عنوان بزرگترین دریاچه جهان ارتباط دریائی ایران را با کشورهای اروپائی از طریق آبراهه های روسیه برقرار می کند . دریاچه ارومیه با 4868 کیلومتر مربع از خاک ایران زیر پوشش جنگل می باشد . کشور ایران آب و هوای متنوعی دارد ولی بر حسب شرایط کوهستانی - خزری و صحرایی در کل 3 نوع آب و هوا کوهستانی ، معتدل خزری ، گرم و خشک صحرایی بر ایران حاکم است .
در سال 1370ش ایران 58110227 نفر سکنه داشت که تراکم آن 26/35 نفر در کیلومتر مربع بود ، این تراکم در سال 1355ش برابر با 4/20 بود . از این میزان جمعیت 57% در شهرها و 43% در روستاها اقامت داشته اند . 8/17% جمعیت کشور در شهر تهران - مرکز حکومت - ساکنند .
6/45% مردم ایران از نژاد آریایی ، 8/16% ترک ، 1/9% کرد ، 2/2% عرب و 3/26% بقیه نژادها می باشند . دین رسمی مردم ایران اسلام و - 98% مردم مسلمانند که 91% آن پیرو مذهب تشیع اند . زبان رسمی و خط رایج در ایران فارسی است و زبانهای ترکی ( آذری ) کردی ، عربی و بلوچی نیز در نقاط مختلف کشور تکلم می شود .
مرکز ایران تهران است و از شهرهای مذهبی آن می توان مشهد ( مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) در این شهر واقع می باشد ) قم ( مدفن حضرت فاطمه معصومه ( س ) و مرکز علوم دینی کشور در این شهر قرار دارد ) ری ( مدفن حضرت عبدالعظیم حسنی از احفاد حضرت امام حسن مجتبی (ع) را نام برد .
ایران از 24 استان ، 227 شهرستان و 604 بخش تشکیل شده و روز ملی آن دوازدهم فروردین ( سالروز استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران ) می باشد .
میزان تولید ناخالص ملی ایران در سال 1368ش در حدود 39254 میلیارد ریال بوده که 8/13% به بخش کشاورزی ، 4/6% به نفت ، 7/4% به صنایع و معادن و 75% به خدمات اختصاص داشته است .
جمعیت فعال ایران در سال 1356ش ، 12800000 نفر بوده که 1/29% در[191]بخش کشاورزی ، 5/13% در صنایع و معادن و 4/57% در بخش خدمات مشغول به کار بوده اند . غیر از انواع محصولات کشاورزی و ماهی - حدود 1000 معدن و بویژه ذخائر نفت و گاز از ثروتهای مهم کشورند . ایران در طریق توسعه صنعتی بخصوص صنایع فولاد و سایر صنایع سنگین گامهای بزرگی برداشته است . (20)
پاورقي ها: ---------------------------------------------------------------------------
1 – کنز العمال تالیف حسام الدین هندی (متوفا در تاریخ 975 قمری) جلد 12 ص 90 حدیث 34126
2 – کنز العمال جلد 12 حدیث14125
3 - کنز العمال جلد 12 حدیث 34129 ، این حدیث به مضامین دیگر هم نقل شده منجمله سفینة البحار.
4 – نهج السعادة جلد 2 ص 703 و نیز کنز العمال حدیث 11772
5 – بحار الانوار جلد 67 ص 174
6 – تداوم انقلاب اسلامی ایران تا انقلاب جهانی مهدی ص 37
7 – بحار الانوار جلد 60 ص 216
8 – خدمات متقابل اسلام و ایران ، شهید مرتضی مطهری صفحات 83 و 84
9- کامل ابن اثیر جلد 2 صفحات 311 تا 317
10 – خدمات متقابل اسلام و ایران ص 73
11 – دائرة المعارف قرآن کریم (حسن سعید)
12 – ماخوذ و اقتباس از کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران ص 35613 – کتب تهذیب و استبصار از تالیفات محمد بن حسن بن علی طوسی می باشد.
14 – کتاب گرانقدر و ارزشمند کافی شامل سه بخش اصول کافی، فروع کافی و روضه کافی می باشد.
15 – اقباس از مقاله زبان فارسی و لغات جعلی مرحوم استاد سید محمد محیط طباطبائی – مجله راهنمای کتاب سال نوزدهم ش 7 -10 مهر و دی 135516 – به کتاب کاروان هند نوشته احمد گلچین معانی مراجعه فرمایید.
17 – نفوذ فرهنگ و تمدن ایران و اسلام در سرزمین هند و پاکستان – مجید یکتایی – تهران – اقبال 1353
18 – وی منسوب به شهر زواره ، واقع در 15 کیلومتری شمال اردستان و 132 کیلومتری شمال شرقی اصفهان می باشد و قلعه ای سنگ بست از او در این شهر باقی است و از علل عمده حمله مغولان به زواره ، وجود طرفداران فرقه اسماعیلیه در زواره به سرپرستی ابوعلی دهدار بود.
19 – والعاقبة للمتقین (قرآن کریم)
20 – آشنایی اجمالی با کشورهای جهان – ایران – سعید بختیاری – مجله رشد جغرافیا – بهار 71 ش م 29.