جوان محصّل: خوب از این بحث هم بگذریم و ببینیم اقطاب دیگر چه مى گویند.
آقاى فاضل: همان طور که دعوى بایزید و حلاّج را در بحث گذشته شنیدید دعاوى دیگرشان را نیز اینجا بشنوید:
عطّار در تذکره از بایزید نقل مى کند که گفته: در قیامت پرچم من از پرچم محمّد بن عبداللّه(صلى الله علیه وآله) بلندپایه تر است.
ابن جوزى در تلبیس ابلیس نقل مى کند که بایزید دعوى معراج مانند معراج پیامبر کرد! گولد تسهیر، مستشرق معروف آلمانى مى گوید: بایزید معراجى دارد که از معراج پیامبر اسلام باشکوه تر است در آنجا با خداوند مغازله ها و معاشقه ها و گفتوگوها دارد که هیچ پیامبرى با خداى خود چنین مقامى نداشته است. بایزید خود را از پیامبران و اولیا بالاتر شمرده.(1)
باز ابن جوزى در همان کتاب(2) مى نویسد: حلاّج مى گفت: من مى توانم مانند قرآن کلماتى بگویم. همین حلاّج براى ابوسهل نوبختى که از اکابر شیعه عصر او بود نوشت: من وکیل صاحب الزّمانم دعوت مرا بپذیر!

(1). زهد و تصوّف، ص 161.
(2). زهد و تصوّف، ص 70.