يكى از تقسيمهاى رايج در برخى از نوشته ها، تقسيم بدعت به «زيبا» و«نازيبا» و به تعبير آنها، تقسيم بدعت به «حَسَن» و سَيِّئ» است.

ريشه اين تقسيم به گفتار خليفه دوم باز مى گردد. زيرا مردم تا سال 14 هـ نوافل(نمازهاى مستحبى) شبهاى ماه رمضان را فُرادى مى خواندند، سپس به عللى، نوافل مزبور براى اولين بار به امامت اُبَىّ بن كعب در مسجد پيامبر برگزار شد. وقتى خليفه دوم اين جريان را ديد گفت: «نعم البدعة»:(1) چه بدعت خوبى است!

ما فعلا وارد اين مسئله كه آيا بايد نمازهاى مستحبى را به طور فرادى خواند يا به جماعت نيز مى توان برگزار نمود؟ نمى شويم، سخن درباره تقسيمى است كه سرچشمه آن، گفتار خليفه ثانى است.

ديديم كه بدعت به مفهوم اصطلاحى آن، عبارت از آن گونه نوآورى است كه اسلام آن را تشريع نكرده است و براى آن هيچ گونه دليل و ريشه اى در كتاب و سنت يافت نمى شود. در اين صورت، بدعت نمى تواند جز گونه« زشت»، نوع ديگرى داشته باشد. بنابراين تقسيم بدعت به زشت و زيبا، تقسيمى ناروا و بدون موضوع است.

البته اگر مردم در زندگى روزمرّه خويش، دست به نوآوريهايى زده و آن را به خدا و پيامبر نيز نسبت ندهند، اين كار به مفهوم لغوى لفظ،«بدعت» بوده و مى تواند به دو گونه زشت و زيبا تقسيم شود.اصولاً آداب و رسوم نو كه در ميان ملل پديد مى آيد به زشت و زيبا تقسيم مى شود. زيرا چه بسا ممكن است برخى از آنها مفيد و برخى ديگر غيرمفيد باشد، امّا بدعت در اصطلاح شرعى آن،يك قسم بيشتر ندارد، و آن هم حرام ونامشروع است.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 . فتح البارى:4/203; عمدة القارى:6/125.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------