حدیث شماره 5
5- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ الْجَهْمِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَمَّارٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ الْمُؤْمِنُ رَحْمَةٌ عَلَى الْمُؤْمِنِ قـَالَ نـَعـَمْ قـُلْتُ وَ كـَيـْفَ ذَاكَ قـَالَ أَيُّمـَا مُؤْمِنٍ أَتَى أَخَاهُ فِى حَاجَةٍ فَإِنَّمَا ذَلِكَ رَحْمَةٌ مِنَ اللَّهِ سَاقَهَا إِلَيْهِ وَ سَبَّبَهَا لَهُ فَإِنْ قَضَى حَاجَتَهُ كَانَ قَدْ قَبِلَ الرَّحْمَةَ بِقَبُولِهَا وَ إِنْ رَدَّهُ عَنْ حَاجَتِهِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى قَضَائِهَا فَإِنَّمَا رَدَّ عَنْ نَفْسِهِ رَحْمَةً مِنَ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ سَاقَهَا إِلَيْهِ وَ سـَبَّبـَهـَا لَهُ وَ ذَخـَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ تِلْكَ الرَّحْمَةَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ حَتَّى يَكُونَ الْمَرْدُودُ عَنْ حـَاجـَتـِهِ هـُوَ الْحـَاكـِمَ فـِيـهَا إِنْ شَاءَ صَرَفَهَا إِلَى نَفْسِهِ وَ إِنْ شَاءَ صَرَفَهَا إِلَى غَيْرِهِ يَا إِسـْمـَاعـِيـلُ فـَإِذَا كـَانَ يـَوْمُ الْقِيَامَةِ وَ هُوَ الْحَاكِمُ فِى رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ قَدْ شُرِعَتْ لَهُ فَإِلَى مَنْ تـَرَى يـَصْرِفُهَا قُلْتُ لَا أَظُنُّ يَصْرِفُهَا عَنْ نَفْسِهِ قَالَ لَا تَظُنَّ وَ لَكِنِ اسْتَيْقِنْ فَإِنَّهُ لَنْ يـَرُدَّهـَا عـَنْ نـَفـْسـِهِ يـَا إِسـْمـَاعـِيـلُ مـَنْ أَتـَاهُ أَخُوهُ فِى حَاجَةٍ يَقْدِرُ عَلَى قَضَائِهَا فَلَمْ يَقْضِهَا لَهُ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْهِ شُجَاعاً يَنْهَشُ إِبْهَامَهُ فِى قَبْرِهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَغْفُوراً لَهُ أَوْ مُعَذَّباً
اصول كافى ج : 3 ص : 278 رواية : 5
ترجمه روايت شريفه :
اسماعيل بن عمار صيرفى گويد: به امام صادق (ع ) عرض كردم : قربانت مؤمن براى مؤمن رحـمـت اسـت ؟ فـرمـود: آرى ، گـفـتـم : چـگـونـه ؟ فـرمود: هر مؤمنى كه براى حاجتى نزد بـرادرش رود رحـمـتـى اسـت كه خدا آن را بسوى او فرستاده و برايش آماده كرده پس اگر حـاجـتـش را روا كند، رحمت خدا را پذيرفته و اگر حاجت او رد كند، با وجود آنكه مى تواند بـرآورد، رحـمتى را كه خداى عزوجل بسوى او فرستاده و آماده نموده رد كرده است ، و خداى عـزوجـل آن رحـمـت را تـا روز قيامت ذخيره كند تا كسيكه از حاجتش رد شده نسبت به آن قضاوت كند، اگر خواهد آن را به خود برگرداند و اگر خواهد به ديگرى ارجاع دهد.
اى اسـمـاعيل ! هرگاه او در روز قيامت حاكم شود نسبت برحمتى كه از جانب خدا براى او روا گـشـتـه ، عـقـيـده دارى كه بچه كسى ارجاعش مى دهد؟ عرض كردم : گمان ندارم آن را از خود بگرداند، فرمود: گمان مبر، بلكه يقين داشته باش كه هرگز از خود نگرداند.
اى اسـماعيل ، هر كه براى حاجتى نزد برادرش رود كه او بتواند روا كند، و روا نكند، خدا در قـبـر مـارى بر او مسلط كند كه انگشت ابهامش را تا روز قيامت بگزد، چه آنكه آن ميت در قـيـامت آمرزيده باشد يا معذب (اگر آمرزيده هم باشد، اين عذاب بجهت رد كردن حاجت مؤ من است ).
شرح :
اين روايت دليل است بر اينكه عذابهاييكه در قبر براى گناهكاران خبر داده شده به پـيـكـر جـسمانيش وارد نمى شود، بلكه به پيكر مثاليش وارد شود، زيرا پيكر در گور رفـتـه پـس از مـدتى خاك شود در صورتيكه گريدن انگشت ابهام تا روز قيامت معين شده است .