1ـ خانواده‏ ى «حجة‏الاسلام»

بزرگ اين خاندان، ميرزا محمّد مامقانى، معروف به حجة‏الاِسلام (م1269 ق.) است. او، نخستين عالم و مجتهد شيخى آذربايجان است. وى، مدّتى شاگرد شيخ احمد احسايى بود و از او اجازه‏ ى روايت و اجتهاد دريافت كرد و نماينده ى وى در تبريز گشت.
او، همان شخصى است كه حكم تكفير و اعدام «على محمّد باب» را در تبريز صادر كرد و بدين وسيله، ضمن باطل خواندن ادّعاهاى يكى از شاگردان سيّد كاظم، برائت فرقه‏ى شيخيّه‏ ى آذربايجان از بدعت ايجاد شده به دست على محمّد باب را اعلام كرده است.
«حجّة‏الاسلام»، سه فرزند دانشمند داشت كه هر سه، از مجتهدان شيخى تبريز به شمار مى‏ رفتند و به لقب «حجة‏الاسلام» معروف بودند.
فرزند ارشد او، ميرزا محمد حسين حجة‏الاسلام (م 1313 ق) نام داشت و نزد سيّد كاظم رشتى تلمّذ كرده بود.
وى، پس از وفات پدرش در سال 1269 ه ق، رياست طايفه‏ ى شيخيّه را به دست گرفت و به جاى پدر در كرسى تعليم و تربيت پيروان طريقه‏ ى شيخ احمد احسايى مستقرّ گرديد.
فرزند دوم او، ميرزا محمّد تقى حجة‏الاسلام (1247 - 1312 ق) نام داشت. وى، از طبع شعر برخوردار بود. تخلّص او «نيّر» است و «ديوان اشعار» او هم نشر يافت.(3)
فرزند سوم او، ميرزا اسماعيل حجة‏الاسلام (م 1317 ق) نام داشت. وى، از شاگردان ميرزا محمّد باقر اُسكويى بود. او، پس از برادرش حجة‏الاسلام ميرزا محمد تقى، در تبريز از مراجع بزرگ شيخيّه بود.
فرزند ميرزا محمّد حسين حجة‏الاسلام، ميرزا ابوالقاسم حجة‏الاسلام (م 1362 ق) آخرين فرد روحانى (و عالم دينى از) خانواده‏ى حجة‏الاسلام است.(4)