1ـ خانواده ى «حجةالاسلام»
بزرگ اين خاندان، ميرزا محمّد مامقانى، معروف به حجةالاِسلام (م1269 ق.) است. او، نخستين عالم و مجتهد شيخى آذربايجان است. وى، مدّتى شاگرد شيخ احمد احسايى بود و از او اجازه ى روايت و اجتهاد دريافت كرد و نماينده ى وى در تبريز گشت.
او، همان شخصى است كه حكم تكفير و اعدام «على محمّد باب» را در تبريز صادر كرد و بدين وسيله، ضمن باطل خواندن ادّعاهاى يكى از شاگردان سيّد كاظم، برائت فرقهى شيخيّه ى آذربايجان از بدعت ايجاد شده به دست على محمّد باب را اعلام كرده است.
«حجّةالاسلام»، سه فرزند دانشمند داشت كه هر سه، از مجتهدان شيخى تبريز به شمار مى رفتند و به لقب «حجةالاسلام» معروف بودند.
فرزند ارشد او، ميرزا محمد حسين حجةالاسلام (م 1313 ق) نام داشت و نزد سيّد كاظم رشتى تلمّذ كرده بود.
وى، پس از وفات پدرش در سال 1269 ه ق، رياست طايفه ى شيخيّه را به دست گرفت و به جاى پدر در كرسى تعليم و تربيت پيروان طريقه ى شيخ احمد احسايى مستقرّ گرديد.
فرزند دوم او، ميرزا محمّد تقى حجةالاسلام (1247 - 1312 ق) نام داشت. وى، از طبع شعر برخوردار بود. تخلّص او «نيّر» است و «ديوان اشعار» او هم نشر يافت.(3)
فرزند سوم او، ميرزا اسماعيل حجةالاسلام (م 1317 ق) نام داشت. وى، از شاگردان ميرزا محمّد باقر اُسكويى بود. او، پس از برادرش حجةالاسلام ميرزا محمد تقى، در تبريز از مراجع بزرگ شيخيّه بود.
فرزند ميرزا محمّد حسين حجةالاسلام، ميرزا ابوالقاسم حجةالاسلام (م 1362 ق) آخرين فرد روحانى (و عالم دينى از) خانوادهى حجةالاسلام است.(4)