دان كه علماء فن خبر و ارباب تاريخ و سِيَر در شمار فرزندان امام حسن عليه السّلام سبط اكبر حضرت سيدُالبَشر صلى اللّه عليه و آله و سلّم فراوان سخن گفته اند و اختلاف بى حدّ نموده اند:
واقدى و كَلبى پانزده پسر و هشت دختر شمار كرده اند، و ابن جوزى شانزده پسر و چهار دختر ذكر نموده ، و ابن شهر آشوب پانزده پسر و شش دختر گفته ،(61) و شيخ مفيد رحمه اللّه هشت پسر و هفت دختر رقم كرده ، و ما مختار او را مقدّم داشته و بقيه را از ديگر كتب مى شماريم .
شيخ اجلّ در (ارشاد) فرموده : اولاد حسن بن على عليهماالسّلام از ذُكور و اِناث پانزده تن به شمار مى رود:
1 و 2 و 3 - زيد بن الحسن و دوخواهر او امّ الحسن و امّ الحسين و مادر اين سه تن امّ بشير دختر ابى مسعود عُقْبه خَزرجى است . 4 - حسن بن حسن كه او را حسن مثنّى گويند مادر او خَوْله دختر منظور فزاريّه است .
5 و 6 و 7 - عمر بن الحسن و دو برادر اعيانى او قاسم و عبداللّه و مادر ايشان امّ وَلَد است . 8 - عبدالرحمن مادر او نيز امّ ولد است .
9 و 10 و 11 - حسين اَثرم و طلحه و فاطمه و مادر اين هر سه امّ اسحاق دختر طلحة بن عبيداللّه تميمى است . و بقيه چهار دختر ديگرند كه نام ايشان امّ عبداللّه 12 و فاطمه 13 و امّ سلمه 14 و رقيّه 15 است . و هر يك را مادرى است .(62)
امّا آنچه از كتب ديگر جمع شده پسران امام حسن عليه السّلام به بيست تن و دختران به يازده تن به شمار آمده به زيادتى على اكبر و على اصغر و جعفر و عبداللّه اكبر و احمد و اسماعيل و يعقوب و عقيل و محمّد اكبر و محمّد اصغر و حمزه و ابوبكر و سكينه و امّ الخير و امّ عبدالرحمن و رمله .
بالجمله ؛ شرح حال بيشتر اين جماعت مجهول مانده و كس در قلم نياورده و امّا از آنانكه خبرى به جاى مانده اين احقَر به طور مختصر به سيرت ايشان اشاره مى نمايم :