مكتب كلامى ماتريدى است كه حسن و قبح اشياء عقلى است ، خداوند تكليف ما لا يطاق نمى كند، انسان در افعال و اقوال خود مختار و آزاد است ، افعال خداوند بر مصالح بندگان است ، ايمان كم و زياد نمى شود، توبه در همه حال قبول است ، بازگشت اعراض ممكن نيست ، محال است كه خداوند ظالم باشد، و اين اصول دقيقا مخالف اصول اشعرى است .
اين دو مكتب در الهيات نيز اختلاف بسيار دارند و ديدگاه ماتريدى مخالف ديدگاه اشاعره مى باشد.
مكتب كلامى ماتريدى اندكى پس از پيدايش و گسترش مقهور اشعريان شد و منابع درباره مؤ سس و مكتب ابو منصور بسيار محدود است . در كتب تاريخ كلام رسمى از قبيل (ملل و نحل ) شهرستانى و ( الفرق بين الرفق ) بغدادى و... اسمى از اين مكتب نيست . و علت آن هم بر خواننده بايد روشن باشد، زيرا (مكتب ماتريدى ) در قهر و غضبى كه سنيان و اصحاب الحديث در طى چند قرن بر عقل و منطق تعقلى ابراز داشتند، محو شد.
در عين حال (ماتريدى ) پيشواى متكلمان حنفى بشمار مى رود؛ تا آنجا كه او را (امام مهدى ) و (امام المتكلمين ) لقب داده بودند.
آثار منسوب به ماتريدى عبارت بود از: كتاب التوحيد، كتاب اوهام المعتزله كتاب الرد على القرامطه ، كتاب ماءخذ الشرايع ، كتاب الجدل ، كتاب تاءويلات القرآن ، كتاب فقه الاكبر، كتاب المقالات ، كتاب الرد، و...(220)