تکثرگرایی و پلورالیسم
تکثرگرایی و پلورالیسم در اندیشه قائلین به تصویب
نعمت ا...ولی که با مسلک عرفانی صوفیانه اش بین صحابه -همچون مولی علی علیه السلام و غاصبین خلافت آن حضرت - جمع می کند، چون فردی سنی مذهب است باید مانند اهل سنت از لحاظ اصول فقهی نیز اعتقادات و اجتهادات همه را حق بداند و قایل به تصویب شود،در این صورت نتیجه آن می شود، حضرت حق جل جلاله معاذ ا... حکم واقعی نداشته باشد و معاذالله خدا بر روی عرش نشسته تا هر چه به ذهن صحابی و... رسید را حقیقت بخشد، مسلک تصویب یعنی اماره و دلیل ظنی موجب ایجاد حکم واقعی می شود و ادعای خود را حکم واقعی برای مکلف می شمارد. جمهور علما؛عامه را مصوبه می دانند، به خاطر اینکه طرفداران تصویب مجتهدند و شعارشان این است که کل مجتهد مصیب و حکم واقعی همان است که مجتهد به آن رسیده؛ معاویه و عایشه اجتهاد کرده اند و عمل به اجتهادشان برای آنها واجب بوده است. جمهور علما؛ شیعه را مخطئه می نامند، به خاطر اینکه می گویند : خداوند در لوح محفوظ احکامی دارد که در حق همگان ثابت است، اعم از جاهل، عالم، مسلم و کافر و ما همه به واقع مکلفیم و امارات هم طریقند الی الواقع، اگر صحابی اشتباه کرد صحابی بودنش و مجتهد بودنش باعث تغیر در حکم ا...واقعی نشده او در نفس الامر و واقع خطا کار است .[1]
نتیجه اینکه نعمت ا...ولی با جمع در مذهب جامعش، چاره ی جز جمع بین حق باطل ندارد و این در ظنون به تصویب منجر شده و قائلین به تصویب نیز تکثر گرا هستند، چون وقتی مجتهد هر چه گفت حکم ا...واقعی بشود و بر خلاف اعتقاد شیعه نفس الامر و واقعی نیز نباشد، تا مطابقتی بین حکم مجتهد و آن پیش آید هر چه مجتهد قایل به تصویب گفت حجت است ؛ حکم ا...واقعی است و این همان کثرت گرایی و پلورالیسم هست که در عقاید عامه ریشه دارد و از لحاظ کلامی این افراد یا اهل تفویض و یا جبر همراه شدند و چگونه حق با حق درگیر شود و هزاران کشته در این جنگها بر زمین بیفتد، یقینا تکثر گرایی در این عقاید موج می زند.
______________________________________________________
[1] . (شیخ مرتضی انصاری ص 123 مجمع الفکر الاسلامی) .