نقل مشهور

ولی این نقل مشهور از نظر محققان اعتباری ندارد زیرا ابو الفرج و دیگران این مطلب را درباره قیام زید و شهادت او نقل نکرده اند و تنها یاد آور شده اند که جمع بسیاری از مردم کوفه با او بیعت کردند و سپس او را رها کرده از یاریش دست کشیدند  همان گونه پیش از این با علی بن ابی طالب و حسین بن علی و عموی پدرش امام حسن  علیهم السلام چنین کردند . گذشته از این شواهد تاریخی گویای این است که اصطلاح رافضه پیش از آن مطرح بوده و بر کسانی که با حکومت وقت مخالفت می کردند اطلاق می شده است خواه شیعه باشند یا غیر شیعه چنان که معاویه این اصطلاح را بر مروان و عده ای دیگر که پس از جنگ جمل نزد او آمده بودند به کار برده ودر نامه خود به عمر و عاص نوشته است و قد سقط الینا مروان بن حکم فی رافضه اهل بصره ... در احادیثی از امام باقرعلیه السلام که سال ها قبل از قیام زید از دنیا رفته است نیز این اصطلاح به چشم می خورد چنان که ابو جارود روایت کرده که فردی به باقرعلیه السلام گفت : ما شیعیان را رافضه می نامند امام علیه السلام سه بار به او فرمود : من از رافضه ام ورافضه از من است انا من رافضه و هو منی قالها ثلاثا ودر مورد خوارج حضرت آیت ا...علی ربانی گلپایگانی می فرمایند: خوارج جمع خارجی و از خروج به معنی سرکشی و طغیان اخذ شده و معادل فارسی آن شورشیان است ... گروه خوارج را بدان جهت به این نام خوانده اند که از فرمان علی علیه السلام در جنگ صفین تمرد کرده علیه او شوریدند خوارج را مارقه یا مارقین نیز نامیدند درمورد فرقه قدریه حضرت آیت ا...علی ربانی گلپایگانی می فرمایند:قدریه یکی از کهن ترین فرق کلامی است که در جهان اسلام پدید آمد . تارخ دقیق بوجود آمدن آن مشخص نیست ولی قدر مسلم این است که در نیمه دوم قرن نخست هجری مطرح بوده است ... از روایتی که طبرسی در کتاب احتجاج نقل کرده به دست می آید که حسن بصری (متوفای 110ه.ق ) نیز از طرفداران اندیشه قدر بوده است زیرا در آن روایات آمده است که حسن بصری  به ملاقات امام محمد باقر علیه السلام رفت و  امام علیه السلام به او فرمود : شنیده ام تو بر این عقیده  هستی که خداوند  افعال بندگان را به آنان واگذار کرده است ؟ آنگاه او را از چنین عقیده ای بر حذر داشت  و فرمود (ایاک ان تقول با لتویض) ...6 و حسن بصری  سکوت اختیار کرد و چیزی نگفت . سکوت وی  در چنین موقعیتی گواه این است که وی آن عقیده را قبول داشته است . سید مرتضی از داوود بن ابی هند روایت کرده که حسن بصری می گفت ( کل شی بقضا ا...و قدره الا المعاصی ) هر شی بقضا و قدر الهی است مگر معصیت. ثواب الا عمال شیخ صدوق نرم افزار جامع فقه اهل البیت نور

از امام علی روایت کرده که فرمود: لکل امه مجوس و مجوس هذه الامه الذین یقولون لا قدر در هرامتی مجوس بوده است و مجوس این امت منکران قدرند. امام باقرعلیه السلام به حسن بصری فرمود: ایاک ان تقول بالتویض فان ا...عزوجل لم یفوض الامر الی خلقه و هنا منه و ضعفا ...  از اعتقاد به قدر بر حذر باش زیرا خداوند  ضعیف  و ناتوان نبوده است که کارهای بندگانش را به آنها واگذار کند .   از امام رضا علیه السلام روایت شده که فرمود: مساکین القدریه  ارادوا ان یصفوا ا...عزوجل بعدله  فاخرجوه من قدرته و سلطانه  قدریه فرومایه خواستند که خداوند را به عدالت تو صیف کنند ولی او را از قدرت و فرمانروایی اش خارج کردند.