آثار علاّمه طباطبائى
از ايشان آثار علمى بسيار بجا مانده است كه قسمتى از آنها بدين قرار است :
1 - تفسير الميزان -
به زبان عربى (در 20 جلد) و ترجمه فارسى آن تا كنون بارها چاپ شده است .
2 - اصول فلسفه و روش رئاليسم -
با حواشى آقاى مرتضى مطهرى كه سه جلد از پنج جلد آن تا كنون چاپ شده و بقيه به صورت خطى باقى است (1) . يك جلد عربى از آن نيز انتشار يافته است .
3 - حاشيه بر اسفار صدرالدين شيرازى -
كه بر چاپ جديد اسفار كه زير نظر علامه طباطبائى در شرف چاپ است و شش جلد آن تاكنون انتشار يافته است - نوشته شده است .
4 - مصاحبات با استاد كربن
در دو جلد كه يك جلد آن در سالنامه مكتب تشيّع 1339 انتشار يافته و جلد ديگر در شرف چاپ است . (2)
5 - رساله در حكومت اسلامى -
كه به فارسى و عربى و آلمانى چاپ شده است .
6 - حاشيه كفايه .
7 - رساله در قوه و فعل .
8 - رساله در اثبات ذات .
9 - رساله در صفات .
10 - رساله در افعال .
11 - رساله در وسائط.
12 - الانسان قبل الدين .
13 - الانسان فى الدين .
14 - الانسان بعد الدين .
15 - رساله در نبوت .
16 - رساله در ولايت .
17 - رساله در مشتقات .
18 - رساله در برهان .
19 - رساله در مغالطه .
20 - رساله در تحليل .
21 - رساله در تركيب .
22 - رساله در اعتبارات .
23 - رساله در نبوت و مقامات .
24 - منظومه در رسم خط نستعليق .
25 - على والفلسفة الالهيه (به فارسى ترجمه شده است )
26 - قرآن در اسلام .
27 - شيعه در اسلام (كه همين كتاب مورد نظر است )
و چند رساله و مقالات ديگر
به علاوه از علامه طباطبائى مقالات متعددى در نشريات گوناگون مانند ((مكتب تشيع )) و ((درسهائى از مكتب اسلام )) و ((راهنماى كتاب )) و... به انتشار رسيده است .
مهمترين اثر علامه طباطبائى يقينا همان ((تفسير الميزان )) است كه تا كنون هفده جلد (3) از آن - كه شامل بيش از نيمى از قرآن كريم مى باشد - به اتمام رسيده است . اين اثر نفيس از بزرگترين تفاسير عصر حاضر است و همان خدمتى را كه تفاسير بزرگ قديم با توجه به علوم و فلسفه زمان خود در فهم قرآن به مسلمانان اعصار گذشته انجام داده است ، براى نسل فعلى انجام مى دهد. وانگهى علامه طباطبائى روش جديدى در تفسير به كار برده است كه مبتنى بر نص حديث است و آن تفسير آيات قرآنى توسط ساير آيات مى باشد. امروزه تمام وقت علامه طباطبائى مصروف تاءليف اين اثر بزرگ مى شود و اميد مى رود كه ايشان بتوانند آن را به پايان رسانند (4) .
علامه طباطبائى با نهايت متانت و بدون توجه به جار و جنجال و سر و صدا و زرق و برق ظاهرى ، زندگى ساده خود را در خدمت به علم و دين و تربيت شاگرد و تاءليف كتب ارزنده ادامه مى دهند.
كتاب مورد بحث فعلى ((شيعه در اسلام )) بدون شك ايشان را براى بار اول به طبقه جديدى از ايرانيان و نيز علاقه مندان به اسلام شناسى و ايران شناسى در مغرب زمين ، معرفى مى كند. البته ايشان را احتياجى به معرفى به جامعه علمى ايران نيست و اگر خوانندگان اين كتاب نيز به اين گروه محدود مى بود اين جانب به خود اجازه نمى داد كه سخنان ناچيز خود را در معرفى شخصيتى اين چنين بارز به رشته تحرير درآورد، ليكن از آنجا كه گروه جديدى بدون شك از راه اين كتاب براى بار اول با آثار اين استاد بزرگوار روبرو مى شوند، راقم اين سطور كه سالها سعادت تلمذ نزد ايشان را داشته و وظيفه مطبوع ترجمه اين اثر را نيز به زبان انگليسى عهده دار بوده است ، تكليف خود دانست كه نكاتى چند در باره علامه طباطبائى مرقوم دارد و با كلمات نارساى خود تا حدى يكى از اساطين بزرگ علم و حكمت اين عصر را معرفى كند.
البته قلم ، قاصر از معرفى شخصيت بزرگ ايشان است و كلام ، نمى تواند مراتب كمال و فضل و مقام روحانى ايشان را توصيف كند. اين صفحات شرح قطره اى است از دريايى كه سالها با سكوت و آرامش به خدمتى بس اساسى به جامعه اسلامى و ايرانى كمر همت بسته است . و از آنجا كه خود به مرتبه وصال به حقيقت نايل آمده است مانند مشعلى نورانى اطراف خود را منور ساخته و راه پاى بسيارى از شاگران و ارادتمندان و خوانندگان آثار خود را از دور و نزديك روشن ساخته و به حيات فكرى و معنوى آنان روح و جهت و معنا بخشيده است .
پاورقی ها: -------------------------------------------------------------------------------------------
1- و 2 - با توجه به اينكه متن فوق مربوط به سالها پيش است ، در عصر حاضر به احتمال قوى تمام اين كتابها به طبع رسيده است .
2-با توجه به اينكه متن فوق مربوط به سالها پيش است ، در عصر حاضر به احتمال قوى تمام اين كتابها به طبع رسيده است .
3-بعد از چاپ اين كتاب ، بحمداللّه تمام مجلدات عربى و فارسى به چاپ رسيده و در اختيار علاقه مندان قرار گرفت .
4-لازم به ذكر است كه اين مطلب مربوط به ايامى است كه مرحوم علامه ، مشغول نوشتن كتاب ارزشمند الميزان بوده است ليكن امروزه تفسير الميزان ، عربى و فارسى آن مكرر به طبع رسيده است .