با توجه به مطالب ياد شده بدعت داراي دو عنصر و ركن است:
1. تصرّف در دين:
هرگونه تصرّفي كه دين را نشانه گيرد و چيزي بر آن بيفزايد و يا بكاهد به شرطي كه عامل اين تصرف، عمل خودرا به خدا و پيامبر صلي الله عليه و آله نسبت دهد.
ولي آن نوآوري هايي كه حالت پاسخگويي به روح تنوّع خواهي و نوآوري انسان باشد، مانند فوتبال، بسكتبال، واليبال و امثال آن ها، بدعت نخواهد بود.
2. ريشه نداشتن در كتاب:
با توجه به تعريف اصطلاحي بدعت، نوآوري هاي مزبور در صورتي بدعت ناميده مي شود كه دليلي براي آن ها در منابع اسلامي به صورت خاص و يا به صورت عام وجود نداشته باشد.
ولي نوآوري هايي كه مي توان مشروعيّت آن ها را از متن كتاب و سنّت به نحو خاص و يا كلّي استنباط كرد، بدعت ناميده نمي شود؛ مانند مجهز كردن ارتش كشورهاي اسلامي به وسايل مدرن و سلاح هاي پيشرفته روز كه از عموم برخي از آيات قرآني استنباط مي شود مانند: «وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ»(1)؛ هر توان و نيرويي كه مي توانيد براي مقابله با دشمن آماده سازيد و هم چنين اسب هاي ورزيده، براي ميدان نبرد تهيّه نماييد تا به وسيله آن، دشمن خدا و دشمن خويش را بترسانيد.
از دستور عام اين آيه شريفه «وَأَعِدُّْْوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ»؛ تا مي توانيد نيرو تهيه كنيد، مي شود مشروعيت تهيه تجهيزات مدرن نظامي را استفاده كرد.
پاورقي ها: --------------------------------------------------------------------------
(1) انفال (8) 60.