چون چند بار در اين كتاب به مناسبتهائي از كسروي و بعضي گفته هاي او سخن به ميان آورده ايم، و چون مكتب كسروي و افكار و پيروان او نيز فرقه اي را تشكيل مي دهند، از اين رو، در اينجا لازم ديديم كه در بخش آخر اين كتاب، اشارت كوتاهي هم به تاريخ و فلسفه ي او كرده باشيم.
اينك در اين بخش، از تاريخ و فلسفه ي مكتب كسروي، كه پيروان او آن را به عنوان «پاكديني» و ما آن را «كسروي گرائي» خوانديم، بي طرفانه بحث مي كنيم. بايد دانست كه پيروان مكتب كسروي آن مكتب را به نام «دين» و يا «مذهب» به معناي معروف و معمول نمي نامند، ولي ما از راه مجاز و مسامحه آن را گاهي به عنوان «مذهب كسروي» يعني «روش كسروي» مورد بحث قرار مي دهيم، و ديگر اينكه ما در اينجا قصد نداريم از عقايد و افكار كسروي و يا به قول خودشان «روش پاكديني» به تفصيل گفتگو كنيم، و نيز به هيچ وجه قصد نداريم از روش كسروي طرفداري و يا انتقاد كنيم، بلكه چون كسروي گرائي براي كساني كه او را نمي شناسند مسأله اي شده و احيانا روش او را داراي عنوان ديگري مي پندارند، ما در اينجا به عنوان بررسي تاريخي و به عنوان معرفي، به تاريخ و فلسفه ي كسروي گرائي اشارت مي كنيم.
آنچه از تاريخ و افكار كسروي در اينجا ياد مي كنيم، مستقيما از نوشته هاي خود او نقل و اقتباس مي نمائيم. چون نگارنده ي اين سطور، بيشتر نوشته هاي كسروي را در زمينه هاي تاريخي، زبان شناسي، اجتماعي، اقتصادي و مذهبي، با ديد تحقيق و بررسي، مطالعه كرده و مورد دقت قرار داده است.
اكنون، نخست اشارت كوتاهي به تاريخ و شرح زندگي كسروي مي اندازيم و سپس اشاراتي هم به اهم گفتار و نوشتار، و افكار و نظريات او خواهيم كرد.