جمهوری فدرال افریقای جنوبی با 1122306 کیلومتر مربع در منتهی الیه جنوب افریقا قرار دارد . آب و هوای آن در مجموع معتدل و مرطوب است و رودخانه مهم آن اورانژ نام دارد . مرکز اداری و اجرائی آن شهر پرتوربا و مرکز قانون گذاری کیپ تاون و مرکز اقتصادی آن بلوتوم فتین نام دارد .
30% الماس دنیا و مقادیر عظیمی از طلای جهان در این کشور استخراج می شود . تولید طلا از سال 1977م 967 تن بود که 701 تن آن به افریقای جنوبی تعلق داشت . (14)
با کشف الماس در سال 1867م در افریقای جنوی ، دندان انگلستان برای تجاوز به این سرزمین تیزتر شد .
حدود 32 میلیون نفر سکنه دارد که از نژادهای سیاه ، رنگین پوست ، آسیائی و اروپائی می باشند . « بوئرها » گروهی از هلندیها بودند که به افریقای جنوبی مهاجرت کرده و در آن سرزمین به کشاورزی مشغول شدند این افراد ، سیاهان جنوب را به زیر سلطه کشیدند ولی در قرن نوزدهم که انگلستان قصد تصرف افریقای جنوبی را داشت ، بوئرها دست به اسلحه بردند و با آنان به نبرد پرداختند .[458]اما با وجود حمایت سیاسی - تبلیغاتی آلمان از بوئرها ، انگلستان بدلیل مجهز بودن به سلاحهای قوی و قوای بسیار ، مقاومت بوئرها را درهم شکست . البته قبل از بوئرها ، پرتقالی ها به جنوبی ترین نقطه افریقا یعنی دماغه کاپ رسیدند ، سفید پوستان رفته رفته با وجود آنکه اقلیتی از سیاهان را تشکیل می دادند بر این نژاد محروم و مظلوم سلطه یافته و بر آنان حکومت می نمودند اما سیاست خاصی را پیش گرفتند و آن جدائی نژادی یا رژیم آپارتاید(15)است . اپارتاید در کشورمزبور جدائی نژادی را به حدی شبیه نوعی فاشیزم خطرناک سیاسی رسانیده بود .
اروپائیان حاکم بر این کشور با صدور کارت هویت نژادی برای افراد بومی 16 سال به بالا کلیه اعمال و حرکات وموقعیت آنان را در کنترل دارند . صاحب چنین کارتی ازحق انتخاب شدن و انتخاب کردن در مجلس محروم است . سطح زندگی بین اقلیت 4 میلیونی و کثریت سیاهپوست تفاوت بسیار زیادی دارد و مردم بومی در نهایت فقر و محرومیت به سر می برند . گرچه در سالهای اخیر آزادی هایی به سیاهپوستان داده اند ولی هنوز آنان به حقوق واقعی خود دست نیافته و همچنان با اختناق ، فشار و سرکوبی روبرویند .
منطقه دماغه امیدنیک (16)که در انتهای جنوبی افریقای جنوبی قرار دارد جایگاه اولیه مسلمین وارد شده باین کشور است . تلاش مسلمین این ناحیه برای زنده نگاه داشتن آئین جاودانی اسلام همراه با حوادثی است که برخی توام با عزت و افتخار و در مواردی هم با درد و رنج توام بوده است . اولین گروههای مسلمان ، بردگان ، محکومین و زندانیان سیاسی بوند که از سواحل شرقی و غربی افریقا ، آسیای جنوب ، جنوب شرقی توسط استعمارگران بین سالهای 1652م تا 1834م آورده شده بودند . شماری از آنها را کشتی های انگلیسی ، فرانسوی و پرتقالی گرفته و به شهر کیپ تاون (17) منتقل نمودند . به عنوان مثال گروهی از آنان[459]به مردیکرز(18)معروف بودند که از مالزی به عنوان خدمتکاران هلندی به هلند مسافرت کرده و همراه با بوئرها ( هلندی ها ) باین ناحیه آمده بودند . 5/26% این بردگان از میان افریقائی ها و بویژه ماداگاسکار که محل تردد کشتی ها و حمل بردگان بود ، انتخاب گردیدند . 40% از آسیای جنوبی و 5/33% از آسیای شرقی و جنوب شرقی . بردگان افریقایی غالبا از مناطق زنگبار ، جزیره ایبو و موزامبیک و نیز از غرب آفریقا ( گینه ، سنگال ، گامبیا و بنین ) خریداری می شدند . بردگان ماداگاسکاری نژاد دورگه اندونزی - افریقائی و آمیخته ای از دو فرهنگ را داشتند .
در پایان قرن هیجدهم تقریبا کلیه بردگان این منطقه به اسلام گرویده بودند . در نزدیکی کیپ تاون و در آبهای اقیانوس اطلس ، جزیره روبن(19)واقع است که زندان بسیاری از مسلمانان و مبارزان برای آزادی افریقای جنوبی بود . این جزیره از سال 1652م که سفیدپوستان باین سرزمین آمدند به عنوان زندان مورد استفاده قرار گرفت . بسیاری از علمای اسلامی که برای تبلیغ به افریقای جنوبی آمدند باین جزیره تبعید می شدند . سید علوی 11 سال از عمر خود را در جزیره روبن گذراند . وی پس از آزادی شدن ، اولین امام جماعت مسلمانان شهر کیپ تاون بود .
عبدالله بن عبدالسلام معروف به توان گورو ( استاد محترم ) به مدت 13 سال در جزیره مزبور تبعید بود و در زمان بتعید موفق شد کتاب معرفت الاسلام و الایمان را بنویسد . امام نورمان که نقش مهمی در بیداری مسلمین کیپ تاون داشت در این جزیره تبعید بود . در این جزیره آرامگاهی قرار گرفته که سمبل مسلمانانی است که برای افریقای جنوبی مبارزه کرده اند و تاریخ آن به 1960م می رسد . عده ای عقیده دارند « توان ماتاره » که شخصیتی اسلامی با تحصیلات عالیه بود در اینجا دفن است او آن قدر مقدس و محترم بود که حتی زندانبانهای غیر مسلمان جزیره وی را در دیدار با سایر زندانیان آزاد گذاشته بودند . نلسون ماندلا معروفترین مبارز افریقائی 27 سال از دوران عمر خود را در جزیره یاد شده زندانی بود .
مسلمانان اولیه ، شافعی مذهب بودند و امروزه اقلیتی با مذهب حنفی هم در[461]میان مسلمانان هستند . از همان اواسط قرن هفدهم که هلندیها به سواحل افریقای جنوبی آمدند ، مسلمانان بومی ، درگیری را با آنان آغاز کردند اما با وجود مقاومت آنان ، هلندی ها کیپ تاون را به تصرف خود درآوردند .
علاوه بر افراد بومی 85% دیگر مسلمین که منشاء هندی ، اندونزیائی ، مالاوی ، زنگباری و موزامبیکی دارند در افریقای جنوبی به سر می برند که اغلب در کاپ ناتال و ترانسوال اسکان یافته اند . آنان به امور بازرگانی ، فنی و صنعتی و کارگری اشتغال دارند . مسلمانان مجلس اسلامی دارند که 150 مؤسسه اسلامی تحت پوشش آنان فعالیت می کند و تدریس اسلامی در 200 مسجد آن انجام می گیرد . مسلمانان ، ضمن برپائی شعائر دینی با مسلمین جهان در ارتباطند . (20)اولین مدرسه اسلامی درسال 1791م در شهر کیپ تاون برای آموزش بردگان مسلمان و سیاهان آزاد بوجود آمد و از آن سال تا 1832 میلادی 12 مدرسه دیگر پدید آمد . با آموزشهای اسلامی این مدارس تا سال1842م 35% مردم کیپ تاون مسلمان بودند . از نیمه های قرن نوزدهم مسلمانان الفبای عربی را برای نوشتن زبان محاوره ای « افریکانس » (21)( مخلوطی از هلندی ، آسمانی و انگلیسی هم دارد ) برگزیدند و بعدا چندین کتاب دینی باین زبان نوشتند . تنها در خلال سالهای 1868م تا 1910م ، 74 جلد کتاب باین زبان تالیف شد . بهره برداری از الفای عربی در نوشتن زبان افریکانس نشان دهنده نسبت بالای سواد در میان بردگان مسلمان آورده شده باین منطقه است و گویای نقش مسلمین و غنی سازی زبان مذکور است . (22)هم اکنون به علت تبلیغات منفی و سرکوبی شدید رژیم نژادپرست افریقای جنوبی تنها 2% سکنه افریقای جنوبی مسلمان هستند .
پاورقي:-----------------------------------------------------------------
14 - کیهان ش 10448 .
15 - Apartheid
16 - Cape of Good Hope
17 - cape town
18 - Mardy Kers
19 - Robben
20 - مجله العالم ش 422
21 - Afrikaans
22 - تاریخ اسلام در افریقای جنوبی مهندس حسن بشیر مندرج در روزنامه اطلاعات .