پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ راغب در «مفردات» معنی تعصب را بدین گونه بیان نموده است. «تعصب در لغت: جانب‌داری کردن و سخت‌گرفتن است.»[1] در عرصه‌های دیگر نیز آن را معادل «پیش‌داوری» گرفته‌اند. باید دانست که مخصوصاً در دنیای امروزی تعقل و تفکر، به‌عنوان یک اصل ثابت و پابرجا در بسیاری از موارد و اصول مهم زندگی، جای تعصب را گرفته و مردم امروز با استفاده از عقلانیت و اعتماد به افکار و عقول برتر، تعصب نابه‌جا و غیر معقول را کنار گذاشته و بر این شیوه، زندگی خود را ادامه می‌دهند.
البته هنوز هم کم نیستند، افرادی که دارای خُلق و خوی متعصبانه هستند، و با افکار کهنه و جاهلانه، (که این منش، چه در گذشته و چه در زمان کنونی مذموم بوده است) به زندگی خود ادامه می‌دهند. معمولاً این‌گونه افراد از اجتماع منزوی گشته و در میان مردم، به صورت افراد انگشت‌نما مطرح هستند.
این‌گونه افراد در زمینه فردی، زندگی را، به خود سخت گرفته و در بسیاری موارد لجاجت و سرسختی بیش از حد ایشان، موجب توان سنگین آن در زندگی روزمره خواهد شد، گه‌گاه تا مرز نابودی نیز پیش می‌رود. اما خوبی آن، این است که ضرر چندانی به اجتماع وارد نمی‌گردد، و این افراد «فقط» خود را از داشتن یک زندگی سالم و با کیفیت محروم ساخته‌اند.
اما در بُعد اجتماعی، قضیه کاملاً متفاوت بوده و اختلالاتی که این‌گونه افراد، با توجه به رفتار خود در اجتماع مرتکب می‌شوند، باعث پدید آمدن لطمات زیان‌باری برای جامعه خواهد بود، که به سادگی نمی‌توان از آن گذر کرد.
نمونه آن در زمان کنونی گروهک نوپای داعش است که به اسم برپا داشتن اسلامِ صدر اسلام، دست به فجایع بزرگ انسانی در بین چند کشور مسلمان زده و تعصب ناشی از آن، چنان در اعتقاداتشان رسوخ کرده، که به‌هیچ وجه، حاضر به قبول اشتباه خود نیستند. رفتار ایشان در جنگ و مقاتله، رفتارشان با اسیران[2]، رفتار با زنان و کودکان[3] و سالخوردگان، رفتار با مردم عادی و ساکنین شهرها[3]، همه و همه، ناشی از تعصب غیر معقولانه و غیر عقلی این گروهک تروریستی است، که انتشار اخبار مربوط به ایشان، دل هر انسان نوع‌دوستی را به‌درد می‌آورد.
عقاید ایشان را هم می‌توان در جمود فکری آن‌ها نسبت به روایاتی دانست، که در کلام بزرگان آن‌ها آمده، که گاه با قرآن مجید در تناقض کامل است، اما مع‌ذلک حاضر به تغیر رویه در اعتقادات خود نیستند.
به‌صورت اختصار می‌توان، به عقیده ایشان نسبت به کردار درست و الگو بودن تمامی صحابه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اشاره کرد، که با توجه به آیه 6 از سوره حجرات که فسق یکی از صحابه را متذکر می‌شود، این نظر باطل می‌باشد.

پی‌نوشت:

[1]. تفاسیر اهل سنت که آیه را در مورد ولید بن عتبه می‌دانند- تفسير النسفي (مدارك التنزيل وحقائق التأويل) ج3 ص350 المؤلف: أبو البركات عبد الله بن أحمد بن محمود حافظ الدين النسفي (المتوفى: 710هـ)، حققه وخرج أحاديثه: يوسف علي بديوي، راجعه وقدم له: محيي الدين ديب مستو، الناشر: دار الكلم الطيب، بيروت، الطبعة: الأولى، 1419 هـ - 1998 م، عدد الأجزاء: 3
[2]. استان نیوز، كد خبر: كد خبر: 171975، تاریخ انتشار 1393/9/22
[3]. شبکه خبر، «آمار وحشتناک از رفتار داعش با کودکان و دختران سوری»، کد خبر 74944، 1395/9/25