سخن ابن تیمیه درباره قیام امام حسین (ع)
ابن تیمیه یکی از نواصب و از کسانی است که دشمنی او با اهل بیت، امری ثابت در نزد منصفین و اهل علم میباشد. وی ضمن انتقاد شدید از عملکرد امام حسین (علیهالسلام) چنین میگوید: «ولم یکن فی الخروج لامصلحة دین ولامصلحة دنیا، بل تمکن أولئک الظلمة الطغاة من سبط رسول الله (صلی الله علیه و سلم) حتی قتلوه مظلوماً شهیداً؛ وکان فی خروجه و قتله من الفساد ما لم یکن حصل لو قعد فی بلده. فإن ما قصده من تحصیل الخیر ودفع الشر لم یحصل منه شیء؛ بل زاد الشر بخروجه وقتله ونقص الخیر بذلک؛ وصار ذلک سبباً لشر عظیم؛ وکان قتل الحسین مما أوجب الفتن؛ کما کان قتل عثمان، مما أوجب الفتن.[1] و در خروج او (حسین بن علی) نه مصلحت دین بود و نه مصلحت دنیا؛ بلکه این ظالمین سرکش بر ضد نوه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) قدرت پیدا کردند، تا این که او را مظلوم و شهید کردند؛ و در قیام او و کشته شدن او آن قدر فساد بود، که اگر در شهر خود نشسته بود آن قدر فساد نمیشد. پس آن چیزی که او قصد آن را داشت از به دست آوردن نیکی و دفع بدی، اصلاً حاصل نگشت؛ بلکه بدی به سبب قیام او زیاد شد و خیر کم گردید؛ و این سبب شرّ بزرگی شد؛ و کشته شدن حسین سبب فتنههای بسیار گشت؛ همانطور که کشته شدن عثمان سبب فتنههای بسیار گشت.»
آنچه که از سخنان ابن تیمیه برمیآید چنین است، که امام حسین (علیهالسلام) هرگز نباید خروج میکردند و بلکه خروج ایشان سبب فتنه شد، لاجرم عمل ایشان غلط بوده است!
ولی آیا این سخن ابن تیمیه صحیح است؟
در غلط بودن سخن این تیمیه همین کفایت میکند که قطعاً عمل امام حسین (علیهالسلام) صحیح بوده است، زیرا ایشان بر مبنای اهل تسنن، لااقل از صحابه بوده و لذا عمل ایشان در نزد نواصبی همچون ابن تیمیه حجت است.
همچنین میتوان به عملکرد بسیاری از صحابهای که در لشکر امام حسین (علیهالسلام) شرکت کردهاند، نیز استناد کرد که عملاً حرف ابن تیمیه را به دیوار کوبیدهاند.
از همه این مطالب مهمتر، روایتی نبوی وجود دارد، که یکی از صحابه دقیقاً بر اساس آن، در کربلا به یاری امام حسین (علیهالسلام) شتافت و در آنجا نیز شهید شد.
ابن حجر در الاصابه در شرح حال انس بن حارث، چنین گزارش میدهد: «انس بن الحارث ... . وقال البخاری: أنس بن الحارث قتل مع الحسین بن علی، سمع النبی (صلی الله علیه و سلم) ... . ورواه البغوی، وابن السکن وغیرهما من هذا الوجه، ومتنه: سمعت رسول الله (صلی الله علیه وسلم) یقول: إنّ ابنی هذا- یعنی الحسین- یقتل بأرض، یقال لها کربلاء، فمن شهد ذلک منکم فلینصره. قال: فخرج أنس بن الحارث إلی کربلاء، فقتل بها مع الحسین؛ ووقع فی التجرید للذهبی: لاصحبة له، وحدیثه مرسل. وقال المزّی: له صحبة، فوهم. انتهی. ولا یخفی وجه الرد علیه مما أسلفناه، وکیف یکون حدیثه مرسلاً وقد قال سمعت؟ وقد ذکره فی الصحابة البغوی وابن السکن وابن شاهین والدّغولی وابن زبر، والباوردی وابن مندة وأبونعیم وغیرهم. [2] انس بن حارث ... بخاری گفت: انس بن حارث به همراه حسین بن علی (علیهالسلام) کشته شد و از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) حدیث شنیده است. ... بغوی و ابن سکن و دیگران از انس بن حارث روایت کردهاند، که گفت: از رسول الله (صلیاللهعلیهوآله) شنیدم گفت: این فرزندم (یعنی حسین) در سرزمینی که کربلا خوانده میشود کشته خواهد شد. هر کدام از شما که شاهد آن بودید، باید او را یاری کنید؛ گفت: انس بن حارث به سمت کربلا خارج شد و در آنجا به همراه حسین (علیهالسلام) کشته شد. ذهبی در کتاب تجرید آورده: (انس) مصاحبت پیامبر را نداشته و حدیثش مرسل است. مزّی گفت: او مصاحبت رسول الله (صلیاللهعلیهوآله) را داشته (و سخن ذهبی) وهم و غلط است؛ وجه رد این سخن آنچنان که بیان کردیم مشخص است! چگونه روایت او مرسل است، وقتی خودش میگوید: من شنیدم! بغوی و ابن سکن و ابن شاهین و دغولی و ابن زبر و باوردی و ابن منده و ابونعیم و دیگران، نام انس بن حارث را در زمره صحابه آوردهاند.»
عملکرد انس بن حارث بر اساس روایت نبوی نشان میدهد که وی همراهی امام حسین (علیهالسلام) را بر خود واجب میدید، دقیقاً بر خلاف امثال عبدالله بن عمر و عبدالله بن زبیر و دیگرانی که هرگز تن به اطاعت از دستور رسول الله (صلیاللهعلیهوآله) ندادند و شاهد شهادت امام حسین (علیهالسلام) بودند! با این اوصاف دیگر مجالی برای سخنان امثال ابن تیمیه وجود ندارد.
به راستی از ابن تیمیه باید پرسید، که اگر در خروج امام حسین (علیهالسلام) خیر و برکتی نبود، پس چرا رسول الله (صلیاللهعلیهوآله) دستور به یاری ایشان میدهند؟!
پینوشت:
[1]. منهاج السنة النبویة، ابن تیمیه، مؤسسة قرطبه، 1406 ق، ج 4، ص 530 و 531. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. الإصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1415 ق، ج 1، ص 271. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
معجم الصحابة، بغوی، کویت: مکتبة دارالبیان، 1421 ق، ج 1، ص 63. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
معرفة الصحابة، ابونعیم، ریاض: دارالوطن للنشر، 1419 ق، ج 1، ص 243
أسدالغابة، ابن اثیر، بیروت: دارالکتب العربی، ج 1، ص 123
افزودن نظر جدید