پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_سلفیان معتقد به الگو بودن جمیع صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برای امت می‌باشند و در این راستا پیروی از ایشان را مجاز دانسته و بر این اساس گمان می‌کنند با متابعت هر یک از ایشان به فلاح و رستگاری خواهند رسید. اما در بررسی قرآن و کلام وحی به مواردی برمی‌خوریم که بعضی از صحابه مورد نکوهش خدا و رسولش قرار گرفتند و یا اینکه در قرآن و روایات صراحتا به فسق ایشان تاکید شده است.

خداوند در قرآن مجید می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ »؛ «... اگر انسان ناپرهیزکاری برای شما خبری آورد، درباره آن تحقیق کنید تا مطلب روشن شود. تا مبادا از روی اشتباه گروهی را هدف قرار دهید و سپس از آنچه کردهاید پشیمان شوید». [حجرات/6]
بنابر گفته مفسران شان نزول این آیه در مورد « ولید بن عقبه» است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم او را برای گردآوری زکات از قبیله بنی مصطلق، اعزام داشت.
هنگامی که اهل قبیله باخبر شدند که نماینده رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌آید، با خوشحالی به سوی او شتافتند. ولی از آنجا که میان آنها و ولید در جاهلیت، دشمنی شدیدی بود، او تصور کرد که برای کشتن او می‌آیند. او به خدمت پیامبر بازگشت و گزارش داد که آنان از پرداخت زکات خودداری کرده‌اند (و باید توجه داشت که خودداری از پرداخت زکات یک نوع قیام بر ضد حکومت تلقی می‌شد. بنابراین، مفاد گزارش این بود که آنان  مرتد شده‌اند).

با آورده شدن این خبر از سوی « ولید» - پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می‌اندیشید. چرا که اولا از وضعیت آنان و قرار دادهایی که با آن ها بسته شده بود اطلاع کامل داشت و گویی این خبر برای پیامبر غیرمنتظره بود. لذا در این اندیشه فرو رفت که آیا سران آن قبیله از معاهدات خود سر باز زده‌اند یا اینکه مسئله دیگری اتفاق افتاده است؟
تا اینکه آیه فوق نازل شد و به مسلمانان دستور داد که هر گاه گزارشی از سوی « فاسقی » رسید، درباره آن تحقیق کنید تا مطلب روشن شود.[1]

حال با توجه به خطاب این آیه که مستقیما یکی از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را فاسق می‌خواند، باز هم می‌شود به صرف صحابی بودن، وی را الگوی خود برای رسیدن به کمال برگزینیم؟ مسلما وقتی قرآن شخصی را فاسق بخواند او دیگر به هیچ وجه شایسته و لیاقت الگو بودن را نخواهد داشت. اما کسانی که به تبعیت از تمامی صحابه اصرار می‌ورزند، لاجرم او را نیز الگوی خود قرار داده‌اند.

منبع:

1. تفسیر مجمع البیان ج 9 ص 132