جهت آشنایی هر چه بیشتر با فرقه وهابیت باید مروری بر افکار ، شاخصه ها و زندگانی شخصیت های مهم و تاثیر گذار آن داشته باشیم و از آن جایی که تاثیر گذارترین و مهمترین شخصیت پیدایش و رشد این فرقه شخصی است معروف به ابن تیمیه حرانی لذا ضروریست تا نگاهی اجمالی بر زندگی پر تلاطم وی ( به عنوان نظریه پرداز تفکر وهابیت ) بیاندازیم
در مورد شخصیت وی سه شاخصه مهم را می توان بیان کرد :

1- دو گانگی در افکار و رفتار :
ابن تیمیه از یک سو مردم را به جهاد علیه تهاجم مغولان تشویق می کند و از سوی دیگر با سخنان و فتاوای نادرست و اختلاف برانگیزش جامعه اسلامی را دچار بحران و آشوب و درگیری مینماید .

2- عوام فریبی :
ابن تیمیه با تظاهر به زهد و پرهیزکاری دلهای بسیاری از اهل شام را شیفته خود کرده بود .و حتی بعضی از علما نیز مانند قاضی امام الدین قزوینی ، جلال الدین قزوینی ف قاضی صدر الدین حنفی ف شهاب الدین بن مری بعلبکی و ... فریفته ابن تیمیه شده بودند . به گونه ای که اگر کسی به سخنرانی ابن تیمیه اعتراض می کرد ، مورد ضرب و شتم اطرافیان قرار می گرفت . این در حالی است که اکثر علمای مذاهب اهل سنت به عوام فریبی ابن تیمیه و افکار باطل وی پی برده بودند و از راههای گوناگون سعی در افشاگری و شناساندن چهره واقعی ابن تیمیه داشتند . حمصی دمشقی به این نکته مهم تصریح دارد .(1)

3- درگیری وی با تمام فرق و مذاهب :
در یک جمع بندی می توان گفت ابن تیمیه با مسلمین و غیر مسلمین درگیر بود . در میان مسلمانان با فرق مختلف اهل سنت و شیعیان اصطکاک و در گیری شدیدی داشت .
وی با فتاوای خود و نگارش کتاب هایی علیه عقائد اشاعره ، معتزله ، ماتریدیه ، شافعی ها ، حنفی ها ، مالکی ها ، صوفیه و توهین به سران صوفیه مثل ابن عربی ، غزالی ، قشیری ، ابن عریف و شاذلی ، جامعه اهل سنت آن دوران را به فتنه و درگیریهای شدید مذهبی مبتلا کرد .
همچنین با فتوا به قتل شیعیان کسروان لبنان و شرکت در لشکر کشی علیه آنان و نوشتن کتاب منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة و توهین و جسارت به عقائد شیعیان ، حقد و کینه خود را نسبت به شیعیان ابراز نمود
وی همچنین با نوشتن کتبی چون ( نصیحة اهل الایمان فی الرد علی منطق یونان ) به شدت از خواندن و مطالعه علوم عقلی مانند منطق و فلسفه نهی کرده و این دو علم را به گونه ای باقی مانده نشخوار ملحدان یونان معرفی می کند .
درباره غیر مسلمانان و اهل ذمه نیز دیرگاهی کاملا سختگیرانه و غیر انسانی داشت و معتقد بود آنان باید در بدترین شرایط زندگی کنند .(2)

این ها تنها بخشی از شاخصه های تشکیل دهنده شخصیت ابن تیمیه است . حال سوال این است که چگونه می توان چنین شخصیتی را به عنوان پیشوا و نظریه پرداز یا عالم یک مذهب پذیرفت و به سخنان و اعتقادات و افکارش اعتماد نمود ، در حالی که عوام فریبی ، درگیری با تمامی فرق و مذاهب ، دو گانگی در افکار و رفتار ، مخالفت با تصوف و عرفان ، مبارزه با عقل و علوم عقلی و . . . از جمله مهم ترین شاخصه های شخصیتی او هستند ؟ جالب این که برخی با بستن چشمان خود بر حقایق آن قدر مجذوب این شخصیت گشته اند که به وی لقب شیخ الاسلام داده اند ؟

(1) دفع الشبهه عن الرسول و الرساله - حمصی دمشقی - ص77
(2) البدایه و النهایه - ابن کثیر سلفی 14/56 حوادث سال 709 ه ق