پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از برداشتهای نادرست تصوف از توبه و رسیدن به کمال، این است که معتقدند انسانی به کمال اعلی می‌رسد که مرتکب گناهی شده و از آن گناه توبه کرده باشد! در نزد متصوفه هر انسانی برای رسیدن به توبه واقعی و فنا در ذات خداوند، باید مرتکب گناه عمدی شود تا خدا این مقام را شامل حال او کند. میبدی در کشف الاسرار، توجه به توبه و رسیدن به مقام اصطفایی را از علت‌های لغزش آدم در خوردن میوه ممنوعه ذکر می‌کند. او در این‌باره می‌نویسد: «در کار آدم که ارادت آن بود که آدم از آن درخت بخورد تا مستحق آن شود که وی را از بهشت بیرون کند و با چیزی نقل کند از بهشت شریف‌تر و عالی‌تر و آن اصطفائیت و اجتبائیت و توبت و رسالت و کمال مخبت است.»[کشف الاسرار، ج1، ص154] در واقع میبدی، رسیدن حضرت آدم (علیه‌السلام) به مقام پیامبری و کمال را در انجام گناه می‌داند تا با توبه بر این گناه، به آن مقام و مرتبه والا برسد. شمس تبریزی در مقالات خود می‌نویسد: «آدمی می‌باید که در همه عمر یک بار زلت کند، باقی عمر همه مستغفر آن باشد.»[مقالات،ص166]
این صوفیان که خود را خلیفه الهی دانسته و ولایت بر مردم را از آن خود می‌دانند، چگونه رسیدن به این مقام را در توبه بر گناه عمدی ذکر می‌کنند، در حالی‌که در آیات و روایات فراوانی تأکید بر عدم انجام گناه و معصیت ذکرشده که انسان را از پروردگار دور می‌کند. حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) برخلاف ادعای صوفیان، گناه نکردن و ترک آن را، از توبه و بخشش از خدا آسان‌تر دانسته و دراین‌باره فرمودند: «تَرْكُ الذَّنْبِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ التَّوْبَةِ[نهج‌البلاغه،حکمت161] گناه نكردن آسانتر است از خواستن توبه و بازگشت.»
پی‌نوشت:
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، کشف الاسرار و عدةالابرار، به‌تصحیح علی اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر، 1376، چاپ ششم، ج8، ص44.
شمس تبریزی، مقالات، به‌تصحیح محمدعلی موحّد، تهران، خوارزمی، 1369، ص166.
نهج‌البلاغه، گردآورنده مرحوم سید رضی، ترجمه فیض الاسلام، علی نقی، تهران، مؤسسه چاپ تألیفات فیض الاسلام، 1379، حکمت161.