ميرزاحسين علي نوري ملقب به بـهاءالله که بهائيان شهرت خود را از وي گرفته اند  و او را به عنوان پيامبر آئين خود مي شمارند. دردوم محرم  سال1233/ق/ ۱۸۱۷/م  در خانه ميرزا عباس نوري از منشيان دربار قاجار درتهران متـولّـد شد وي آموزشهاي مقدماتي ادب فارسي و عربي را زير نظر پدر و معلمان و مربيان گذراند  اگرچه او خود مدعي است که هرگز  تحصيلاتي نداشته  است و  درنامه اي به ناصرالدين شاه  ( 1)، ميگويد :من تحصيل علم نکرده ام و در مدارس وارد نشده ام. ميتوانيد از {مردم} شهري که در آن ساکن بوده ام سوال کنيد.( 2)
پس از ادعاي بابيت سيد علي محمد شيرازي به وسيله ملا حسين بشرويه اي و به واسطه ميرزا محمد معلم نوري  در شمار نخستين گروندگان به باب درآمد( 3)و از فعال ترين افراد بابي شد و به ترويج بابيگري بويژه در نور و مازندارن پرداخت . برخي از برادرانش از جمله برادر كوچكترش ميرزا يحيي معروف به ((صبح ازل )) نيز بر اثر تبليغ او به اين مرام پيوستند(4 )
بهاءالله با تلاش وکمک براي رهائي قرة العين تنها زن عضو  حروف حي از  زندان (وي  به اتهام قتل عمويش ملامحمد برغاني قزويني در زندان بسر ميبرد)  ونيز تأمين مخارج  اجتماع بدشت ( 5)که در محلي به همين نام اجتماع کرده بودند (6 )جايگاهي معتبر نزد اجتماع کنندگان يافت
پس از اعدام سيد علي محمد باب ،  اميرکبير براي فرونشاندن قيامها و شورش هاي بابيان ، از برخي بابيان منجمله ميرزا حسينعلي خواست  ايران را به قصد کربلا ترک کند،و او در شعبان 1267 به کربلا رفت ( 7)؛ اما چند ماه بعد، پس از برکناري و قتل امير کبير،در ربيع الاول 1268 ،‌و صدارت يافتن ميرزاآقاخان نوري ،‌به دعوت و توصيه وي به تهران بازگشت.در اقدام تيراندازي بابيان به ناصرالدين شاه . در شوال 1268 بار ديگر  والبته بسيار شديدتر  دستگيري و اعدام بابيها.اغاز شد ( 8).از نظر حکومت مرکزي ، قرائن و شواهدي براي نقش ميرزا حسينعلي نوري در طراحي اين سوء‌قصد وجود داشت و به دستگيري او اقدام شد ( 9)..گرچه بهاءالله در لوح شيخ نجفي از مداخله در داستان ترور ناصرالدينشاه خود را تبرئه ميکند  ( 10)، امّا منابع بابي مخالف بهاءالله از جمله خواهر او  اين نسبت را تأييد مي کنند (11 ) ،

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت :

1.مقاله شخصي سياح، مؤسسه مطبوعات امري آلمان سال 2001، ص 62
2.و اين سؤال را نه همشهريان بهاءالله که عزيه خانم نوري خواهرش خطاب به عبدالبهاء فرزند بهاءالله پاسخ ميدهد:  جناب ميرزاي ابوي که از بدايت عمر که بحد بلوغ رسيد بواسطه فراهم بودن اسباب و گرد آمدن اصحاب اشتغال به بدرس و اهتمام به مشق داشته است آني خود را از تحصيل مقدمات فارغ نمي گذاشتند   پس از تحصيل مقدمات عربيت و ادبيت به علم حکمت و و مطالب عرفان مايل گرديده که به فوايد اين دو نائل آيند چنانکه اغلب شب و روز ايشان به معاشرت حکماي ذيشأن و عرفا و درويشان مشغول بود . وقتي که صور اسرافيل ظهور دميده شد ايشان مردي بودند که اکثر کلمات حکما و عرفا را ديده و اغلب علائم ظهور را ديده و شنيده و فهميده ..(رساله تنبيه النائمين منتشره از سوي مؤمنين بيان بيتا احتمالاً تهران ).
3.بهاءالله شمس حقيقت، ح.م. باليوزي، ترجمه از انگليسي، مينو ثابت ، ص 51-48.  GEORGE ROLAND PUBLISHER 1980
4.همان، ص 85، تا 91
5.همان ، ص 259-260
6.نقطه الکاف حاجي ميرزا جاني کاشاني ، ص 240-241
7.نبيل زرندي، ص 580، 584-585
8.همان، ص 590-592
9.زعيم الدوله تبريزي ، ص 195
10.لوح شيخ نجفي ص15
11.عزيه خانم نوري، تنبيه النائمين ص 5-6