شگرد «اشتراک صحابه» برای انکار فضیلت امیر المؤمنین (ع)
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن تیمیه به هر وسیلهای با رد سند و یا دلالت و یا ظهور روایت، تلاش در انکار فضایل و مناقب امیرالمؤمنین دارد. ولی گاهی اوقات سند و متن روایت، بهقدری مستند و دارای وضوح است، که ابن تیمیه راهی جز قبول این روایت و مضمون آن ندارد، در اینجا نیز ابن تیمیه دست از عناد خود برنمیدارد و به تلاش در انکار فضیلت امیرالمؤمنین ادامه میدهد. وقتی راهی برای تشکیک نیست و توجیه روایت، به دلیل صراحت مقدور نباشد، وی دست به شگرد خود در باطل جلوه دادن حق میزند. او در اینجا، اختصاص فضیلت را انکار میکند و سعی میکند با هر روشی که شده، افراد دیگری را در آن فضیلت شریک کند، تا به اینوسیله هیچ برتری برای اهلبیت پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نسبت به بقیه باقی نماند.
ابن تیمیه با کمال جهل و نادانی و عدم معرفت به مقام امیرالمؤمنین (علیه السلام) میگوید: «أنّه لم يکن لعليّ في الإسلام أثر حسن، إلّا و لغيره من الصحابة مثله و لبعضهم آثار أعظم من آثاره.[1] هیچ اثر نیکی برای علی در اسلام نیست، مگر اینکه مثل آن، برای باقی صحابه نیز هست و یا برای بعضی از ایشان، آثار بسیار بزرگتر از آثار وی وجود دارد.» طبق این قاعده، وی اختصاص یافتن هر فضیلتی را برای امام علی (علیه السلام)، انکار میکند. یکی از فضائل امیرالمؤمنین حدیث منزلت است، که ابن تیمیه سعی در رد این فضيلت با شگرد اشتراک صحابه دارد.
حدیث منزلت
ابن تیمیه در کتاب منهاجالسنة، بعد از تشکیک در مضمون حدیث منزلت، که حضرت علی ( علیه السلام) را به منزله حضرت هارون (سلام الله علیه) میداند، اختصاص آن فضیلت را به امام علی (علیه السلام) مورد خدشه قرار داده و میگوید:
«ثبت في الصحيحين من قول النبي فی حدیث... قال: مَثلُکَ يا أبا بکر کمثل إبراهيم إذ قال: «فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ.» فإنّ نوحاً و ... أعظم من هارون.[2] در صحیح بخاری و مسلم از قول پیامبر اکرم آمده است: ... ای ابابکر تو مانند حضرت ابراهیم (علیه السلام) هستی، هنگامیکه گفت: «هر کس از من تبعیت کرد، از من است و هرکس از من نافرمانی کند، بهدرستی خداوند بخشنده رحیم است.» (جایگاهی چون ابراهیم داری) بهدرستی ابراهیم ... از هارون بزرگتر و مقام بالاتری دارد».
ابن تیمیه، حدیث مذکور را نقل میکند و آن را به صحیحین نسبت میدهد، بنابراین باید حدیث مذکور در این دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم موجود باشد؛ در حالیکه هیچ اثری از این حدیث در آنها نیست. علت نبودن این حدیث در صحیح مسلم و بخاری، از دو حالت خارج نیست:
احتمال اول: بگوییم این حدیث در زمان ابن تیمیه بوده و اکنون حذف شده، که این احتمال با ادعای اهل سنّت، مبنی بر اینکه این دو کتاب را اصح کتب بعد از قرآن میدانند[3] سازگار نیست. علاوه بر اینکه این حدیث در فضیلت خلیفه اول و دوم است و انگیزهای برای حذف آن وجود نداشته است.
احتمال دوم: اینکه ابن تیمیه میدانسته این حدیث، در این دو کتاب وجود ندارد و عمداً و به قصد تدلیس و سوء استفاده از نام مسلم و بخاری، روایت جعلی را به آنها نسبت داده است و این را برخی بزرگان اهل سنت، به وی نسبت میدهند.[4]
پینوشت:
[1]. منهاج السنة ، ابن تیمیه حرانی، ص199، انتشارات دانشگاه مدینه، 1404
[2]. منهاج السنّة، ابن تیمیه حرانی، ج7، ص330، همان.
[3]. عمدة القاري في شرح صحیح البخاري، عینی، ج1، ص5.
[4]. الصواعق المحرقة، ص 5، ابن حجر هیتمی، بیتا، بینا.
دیدگاهها
m.zandi
1395/04/20 - 22:14
لینک ثابت
با سلام.مطلب شماراخواندم.زیبا
افزودن نظر جدید