نقد و بررسی خالقیت حضرت علی (ع) در دیدگاه شیخیه
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شیخیه معتقد است که حضرت علی (علیه السلام) خالق آسمان و زمین است و میگویند خود حضرت بر بالای منبر این جمله را فرمودند: «أنا خالق السموات و الارض،[۱] من خالق آسمان و زمین هستم». علمای شیعه اين حديث را جعلی دانسته اند و بارها با این اعتقاد مخالفت کردهاند و آن را مصداق بارز شرک، کفر و غلوّ در حق ائمه (علیهم السلام) دانستهاند. در این مقاله به خواست خداوند متعال به نقد این موضوع خواهیم پرداخت.
خالقیت امیرالمؤمنین (علیه السلام) توسط علمای شیعه به ادلهی مختلف (عقل و نقل) مردود شده است. از جملهی آن ادله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ – لازمهی این اعتقاد آن است که حضرت قبل از اینکه به دنیا آمده باشد، پدر و مادر خود و تمام کسانی را که قبل از وی زندگی میکردهاند، خلق کرده باشد و همچنین لازم میآید تمام انبیای قبل از حضرت، خالق خود را نشناخته باشند و همچنین لازم میآید پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) خالق خود را، وصی خود قرار داده باشد؛ حال آنکه همهی این موارد خلاف عقل و ضرورت است.
۲ – در صورتی که حضرت علی (علیه السلام) خالق باشد، پس انتخاب حضرت محمد (صلوات الله علیه) به عنوان پیامبر و انتخاب حضرت علی (علیه السلام) به عنوان وصی و جانشین وی، ترجیح مرجوح بر راجح است که خلاف عقل است.
۳ – خداوند متعال در قرآن میفرماید: «وَ لَئنِ سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الحَْمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثرَُهُمْ لَا يَعْلَمُون [لقمان/۲۵] و اگر از مشرکین سؤال کنی که چه کسی آسمان و زمین را خلق کرده است؟ هر آینه میگویند: الله» و آیات دیگری هم در قرآن وجود دارد که خالقیت را از آن خداوند متعال میداند.
۴ – این روایت کذب محض، افترا و دروغ است و توسط یک شخص صوفی مسلک نقل شده است و علمای بزرگ شیعه همچون کلینی و مجلسی و دیگران آن را نقل نکردهاند.[۲]
۵ – در آن زمان که بسیاری از مردم، خلافت حضرت علی (علیه السلام) را قبول نداشتند و او را کافر میپنداشتند، چگونه ممکن است حضرت علی (علیه السلام) چنین ادعایی کرده باشد و چنانچه حضرت چنین ادعایی را میکرد، قطعاً توسط گروههای افراطی آن زمان به قتل میرسیدند.[۳]
علاوه بر این موارد، ادلهی عقلی، آیات و روایات متعدد دیگری در خصوص رد این اعتقاد وجود دارد که میتوان به آنها استناد کرد که این مقاله گنجایش آن را ندارد.
والا بودن جایگاه حضرت علی (علیه السلام) در عالم امکان و در عوالم نامحدود هستی، امری مسلّم و غیر قابل انکار است؛ اما قائل شدن به مقاماتی، همچون مقام خالقیت و...، که باعث غلوّ در حق ایشان و دیگر اهل بیت (علیهم السلام) میشود، امری خلاف ضرورت و بر خلاف دین مبین اسلام است و خود اهل بیت (علیه السلام) ما را از انجام چنین کاری منع کردهاند.[۴] فرقهی شیخیه بدون توجه به فرمایشات ائمه اطهار (علیهم السلام) در این منجلاب گرفتار آمده است.
پینوشت:
[۱]. جهت مطالعهی بیشتر بنگرید به: محمد بن سلیمان تنکابنی، قصص العلما، تهران، بینا، ۱۳۸۹ش، محمد صالحی مجرد، ص 124-118؛ مقالهی: مناظره مرحوم بروجردی و کریمخان کرمانی
[۲]. محمد بن سلیمان تنکابنی، قصص العلما، تهران، بینا، ۱۳۸۹ش، محمد صالحی مجرد، ص ۱۲۱.
[۳]. همان، ص ۱۲۴.
[۴]. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۴، ص ۳۰۳؛ جهت مطالعهی بیشتر بنگرید به مقالهی: غلو شیخیه در حق پیامبر و اهل بیت
افزودن نظر جدید